يك گروه پژوهشگران به سرپرستي يك دانشمند ايراني توانسته‌اند به طور موفقيت‌‌آميزي از نمونه‌هاي مغز استخوان انساني سلول‌هاي اسپرم نابالغ بسازند.
به گزارش بي‌بي‌سي اگر بتوان اين سلول‌ها را به اسپرم‌هاي كاملا نمويافته تبديل كرد- كه پژوهشگران اميدوارند در پنج سال آينده به انجام آن موفق شوند- ممكن است شيوه‌اي جديد براي درمان ناباروري در دسترس قرار گيرد.البته كارشناسان هشدار مي‌د‌هند كه نتايج اين تحقيق را كه در آلمان انجام شده بايد با احتياط تفسير كرد.
پژوهشگران در دانشكده پزشكي هانوور و دانشگاه‌هاي مونستر و گوتينگن سلول‌هاي بنيادي بالغ را از نمونه‌هاي مغز استخوان داوطلبان مرد جدا كردند.
در شرايط معمول اين سلول‌ها بنيادي به انواع متفاوت سلولي در بافت عضلاني بدل مي شوند.اما پژوهشگران شماري از اين سلول‌ها را وادار كردند به سلول‌هايي نمو پيدا كنند كه شبيه سلول‌هاي اسپرماتوگوني بودند- سلول هايي كه در بيضه‌ها يافت مي‌شوند و به طور طبيعي به اسپرم‌هاي بالغ بدل مي‌شوند.
اين براي اولين باري است كه سلول‌هاي اسپرماتوگوني انساني به اين روش به طريق مصنوعي ساخته شده‌اند.
سرپرست اين تحقيق پروفسوركريم نيرنيا كه در حال حاضر در مركز سلول‌هاي بنيادي شمال شرق انگليس مشغول به كار است، اميدوار است اين تحقيق روزي بتواند به مردان جواني كه به علت شيمي‌درمان عقيم شده‌اند، كمك كند.
او گفت: "ما از اين اكتشاف بسيار هيجان‌زده هستيم. هدف بعدي ما اين است كه سلول‌هاي اسپرماتوگوني را واداريم به در آزمايشگاه به سلول‌هاي اسپرم بدل شوند و اين كار احتمالا سه تا پنج سال طول خواهد كشيد."
البته تحت قوانين فعلي انگليس توليد جنين انسان به وسيله اسپرم يا تخمك به طور مصنوعي توليد‌شده ممنوع است.
پروفسور هري مور از مركز زيست‌شناسي سلول بنيادي در دانشگاه شفيلد مي‌گويد: "اين يافته‌ها بسيار جالب توجه است، اما بايد در مورد تفسير آنها بسيار محتاط باشيم."
تغيير يافتن انواع سلول‌هاي بنيادي بوسيله پژوهشگران را از سلول‌هاي پيش‌ساز عضلاني به سلول‌هاي پيش‌ساز تناسلي را فرا-تمايز (trans-differentiation) مي نامند.
پروفسور مور مي‌گويد تقريبا در همه مشاهدات مشابه از فراتمايز در سلول‌هاي بنيادي بالغ هنگامي كه به طور دقيق مورد آزمون قرار گرفته‌اند نتوانسته‌اند به اثبات برسند. او افزود: " اين حوزه به سرعت در حال تحول است، اما ما هنوز سال‌هاي بسياري بايد بگذرد تا درماني براي ناباروري با استفاده از چنين تكنيك‌هايي بوجود آيد."
او همچنين هشدار مي‌دهد كه دستكاري سلول‌هاي بنيادي براي نمو يافتن به صورت سلول‌هاي اسپرم بالغ مي‌تواند باعث تغييرات ژنتيك در اسپرم شود، كه آن را براي استفاده در درمان‌هاي ناباروري پرخطر كند.
با اين حال دكتر آلن پيسي، دبير انجمن باروري بريتانيا گفت:"اين تحقيق مي‌تواند به درك زيست‌شناسي چگونگي تشكيل اسپرم كمك كند.درك زيست‌شناسي اسپرم به خودي خود مي‌تواند به شناسايي علت اختلالات تشكيل اسپرم و ايجاد رويكردهاي نوين به درمان ناباروري كمك كند."
يافته‌هاي تحقيق دكتر كريم‌نيا در يك كنفرانس بين‌المللي باروري ارائه شده و در نشريه Gamet Biology به چاپ رسيده است.