محققان کشورمان با استفاده از عصاره زرد چوبه و پلیمرهای طبیعی یک سامانه دارورسانی ضد عوامل عفونی طراحی کردند که علاوه بر خاصیت ضدباکتریایی، قابلیت ترمیم سریع زخم‌ها را نیز دارد.
دکتر میرزا علی مفضل جهرمی، دانش‌آموخته رشته ایمنی شناسی پزشکی از دانشگاه تربیت مدرس و محقق طرح اظهار کرد: عفونت یکی از مهم‌ترین علل مرگ ومیر و از کار افتادگی افراد آسیب دیده در جهان است. اگرچه استفاده از آنتی بیوتیک‌های گوناگون جهت درمان عفونت‌های مختلف بسیار رایج است، اما این داروها عوارض جانبی مختلفی دارند و حتی پس از مدتی در بدن فرد مقاومت دارویی نسبت به آن‌ها ایجاد می‌شود. از این گذشته آنتی بیوتیک‌ها نمی‌توانند بافت‌های آسیب دیده را ترمیم کنند.
وی با اشاره به اهمیت درمان عفونت‌های وارد شده بویژه در نیروهای نظامی که گاهاً در شرایط ویژه با امکانات محدود قرار می‌گیرند، عنوان کرد: ساخت نانودارویی که قابل نگهداری در شرایط گوناگون محیطی است، برای درمان نظامیان آسیب دیده اجتناب ناپذیر است. هدف از این پژوهش، طراحی نانوسامانه دارویی بی‌خطر و کارآمد جهت رهاسازی هدفمند داروی کورکومین در بافت عفونی بوده است.
مفضل جهرمی خاطرنشان کرد: کورکومین یک ترکیب زرد رنگ طبیعی است که از زرد چوبه استخراج می‌شود و خواص ضد میکروبی دارد. کیتوسان نیز یک پلیمر طبیعی با سمیت کم، زیست تخریب‌پذیر و زیست سازگار است که در ساخت نانوحامل‌های دارویی به کار می‌رود. مطالعه حاضر نشان داده که نانو ذرات کیتوسان تری پلی فسفات که حامل داروی کورکومین است، می‌توانند به عنوان یک عامل قدرتمند در درمان عفونت استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا به کار روند.
وی خاطرنشان کرد: طبق نتایج بدست آمده، نانو ذرات حاوی کورکومین به صورت معنی‌داری سبب مهار رشد باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا در موش عفونی شده است.
محقق طرح تصریح کرد: این نانوسامانه دارویی به گونه‌ای طراحی شده که رشد باکتری‌ها را در شرایط درون تنی (In vitro) مهار کرده و مقاومت دارویی در برابر آن‌ها رخ نمی‌دهد. جالب آنکه این نانودارو خاصیت ترمیم سریع زخم‌های ایجاد شده را نیز دارد. همچنین ساخت آن با هزینه کم امکان‌پذیر بوده و به سهولت قابل نگهداری است.
این پژوهشگر در خصوص دلیل انتخاب کیتوسان به عنوان حامل دارو عنوان کرد: کورکومین به نور حساس است. نانوحامل پلیمری استفاده شده سبب می‌شود نور به این دارو نرسیده و سبب تخریب و از بین رفتن خاصیت درمانی آن نشود. همچنین نانو ذرات سبب رهایش تدریجی دارو در بافت می‌شوند که خود سبب افزایش قدرت مهارکنندگی آن می‌شود. علاوه بر این خود کیتوسان نیز خاصیت ضد میکروبی داشته و اثر درمانی کورکومین را تقویت می‌کند.
وی یادآور شد: با توجه به این نتایج، به نظر می‌رسد نانوداروی پیشنهادی می‌تواند جایگزین مناسبی برای بسیاری از آنتی بیوتیک‌های رایج باشد.
مفضل جهرمی گفت: در این تحقیق از روش ژل سازی یونی با استفاده از نمک تری پلی فسفات جهت بارگذاری بهینه‌ی کورکومین (2 ± 75 درصد) در نانو ذرات کیتوسان استفاده شده است. همچنین از آزمون‌های DLS، TEM، SEM، AFM، FTIR و نیز طیف‌سنجی جهت ارزیابی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی نانوحامل‌های سنتزی و میزان داروی بارگذاری شده در آن‌ها استفاده شده است.
نتایج این پژوهش که حاصل همکاری دکتر میرزا علی مفضل جهرمی، دانش‌آموخته رشته ایمنی شناسی پزشکی از دانشگاه تربیت مدرس، دکتر رضا میرنژاد و دکتر مهدی کمالی از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) و همکارانشان است، در Iranian Journal of Biotechnology به چاپ رسیده است.