انستیتوهای ملی بهداشت ایالات متحده به تنهایی سالانه حدود ۵۰۰ میلیون دلار هزینه می کنند و بیش از ۵۰ نوع دارو در کارآزمایی های بالینی مورد بررسی قرار گرفته اند. با این حال تهیه واکسن موثری برای ایدز که بالقوه قادر است سالانه میلیون ها مورد جدید عفونت HIV را مانع شود، هنوز هم یک رویای دوردست است. اگرچه پژوهشگران ایدز، درون ویروس را آشکار و با دقت تمام جزئیات نحوه تخریب سیستم ایمنی توسط آن را کشف کرده اند، ولی هنوز لازم است پاسخ های دفاعی را که عفونت ها را پس می رانند، آشکار سازند. این بدان معنا است که همان گونه که یکی از پژوهشگران پیرامون واکسن ایدز بیش از یک دهه قبل بیان نمود، کار این پژوهشگران مثل «پرواز بدون قطب نما» است...

برخی از افراد بدبین بر این باورند که هیچ واکسنی اچ آی وی را از پیشرفت بازنخواهد داشت. آنها اینطور استدلال می کنند که ویروس با چنان سرعتی بازتولید می شود و آنقدر اشتباه در طول این فرایند صورت می گیرد که احتمالاً هیچ واکنشی نمی تواند تمام انواع موجود اچ آی وی وی را از تکثیر باز دارد. همچنین اچ آی وی از برخی مکانیسم های پیچیده برای جاخالی دادن در برابر حملات سیستم ایمنی استفاده می کند و با پوشاندن پروتئین های سطحی اش در میان انبوهی از قندها نواحی آسیب پذیرش را از دسترس آنتی بادی ها دور نگاه می دارد و در عین حال، پروتئین هایی تولید می کند که مانع تولید رزمندگان دیگر سیستم ایمنی می شود. بدبینان اشاره می کند که تولیدکنندگان و کاشفان واکسن شانس موفقیت کمی در برابر عوامل بیماریزایی چون اچ آی وی دارند که دائماً علیه سیستم ایمنی حیله می ورزند و تلاش می کنند آن را فریب دهند. انگل مالاریا، ویروس هپاتیت C و باسیل سل از جمله این مواردند. با این حال، جویندگان واکسن ایدز دلایل محکمی دارند که به موفقیت خویش ایمان داشته باشند. مطالعات بر روی میمون ها نشان داده که واکسن ها می توانند از حیوانات در مقابل اس آی وی (نوعی از ویروس که میمون ها را مبتلا می کند) محافظت کنند. در چندین مطالعه، افرادی یافت شده اند که مکرراً در معرض اچ آی وی قرار گرفته ولی آلوده نشده اند که این نشان از آن دارد که چیزی ویروس را از تکثیر بازمی دارد. درصد کمی از کسانی که آلوده می شوند به نظر می رسد که هیچ خسارتی را متحمل نمی شوند. دیگران نیز ویروس را به مدت یک دهه یا بیشتر در خود نگاه می دارند تا آنکه آسیبی در سیستم ایمنی شان آشکار می شود. همچنین دانشمندان دریافته اند که ندرتاً برخی آنتی بادی ها در لوله آزمایش بر ویروس اچ آی وی بسیار موثرند. در ابتدا پژوهشگران به واکسن هایی که تولید آنتی بادی ها را علیه پروتئین سطحی اچ آی وی تحریک می کنند، دل بسته بودند. این رویکرد به نظر امیدبخش می آمد، چه اچ آی وی از پروتئین سطحی برای چفت و بست شدن با گلبول های خون و ایجاد عفونت استفاده می کند لیکن واکسن هایی که تنها شامل پروتئین سطحی اچ آی وی بودند در بدن حیوان و لوله آزمایش چندان فعال به نظر نمی رسیدند در کارآزمایی های بالینی بعدی در مقیاس بزرگ تر معلوم شد که فاقد ارزش اند. اکنون پژوهشگران به شدت بر روی رویکردهای دیگر تحقیق و بررسی می کنند. هنگامی که اچ آی وی شروع به خنثی ساختن آنتی بادی ها و ایجاد عفونت می کند، خط دوم دفاعی یعنی ایمنی سلولی ویروس را هدف می گیرد و سلول های آلوده به اچ آی وی را نابود می سازد. در حال حاضر، چندین واکسن مختلف با هدف تحریک تولید سلول های قاتل یعنی همان سربازانی که به یک باره به دشمن حمله می آورند، تحت بررسی و آزمون اند ولی ایمنی سلولی بازیگران دیگری نیز دارد- مثل ماکروفاژها، شبکه واسطه های شیمیایی مثل سایتوکین ها و به اصطلاح سلول های قاتل طبیعی- که توجه زیادی به آنها نشده است. جست وجو در پی تولید واکسن های مبتنی بر آنتی بادی نیز تجدید حیات یافته است،گرچه لازم است پژوهشگران اندکی به گذشته بیندیشند. پژوهشگران واکسن به طور معمول با آنتی ژن ها- در این مورد، قطعاتی از اچ آی وی- آغاز کرده و سپس آنتی بادی هایی را که تهیه کرده اند می آزمایند لیکن اکنون پژوهشگران بیشتر از یک دوجین آنتی بادی از بیماران دچار عفونت به دست آوردند که در آزمایشات در لوله آزمایش عفونت اچ آی وی را مهار می کنند. معمای قضیه این است که پیدا کنیم کدام آنتی ژن خاص تولید این آنتی بادی ها را تحریک و آغاز می کند. کاملاً روشن است که هر واکسن ایدزی که قرار است موفق باشد، لازم است بتواند تولید آنتی بادی ها و ایمنی سلولی هر دو را تحریک و تشویق کند که بسیاری از پژوهشگران این استراتژی را دنبال می کنند. شاید کلید مسئله تحریک ایمنی در سطوح مخاطی یعنی محلی که به طور معمول اچ آی وی از آنجا وارد می شود، باشد حتی این امکان وجود دارد که پژوهشگران پاسخ ایمنی را کشف کنند که هیچ کس تاکنون از آن خبر نداشته یا شاید پاسخ در تعامل بین سیستم ایمنی و تنوع ژنتیکی انسان باشد: مطالعات بر ژن هایی پرتو افکنده اند که نقش موثری در کسانی که در برابر عفونت و بیماری اچ آی وی آسیب پذیر- مقاوم- هستند، دارند. پاسخ در هرکجا که باشد، این آگاهی ها می تواند به کشف و تولید واکسن علیه سایر بیماری ها که همانند اچ آی وی به آسانی حملات سیستم ایمنی را دفع کرده و میلیون ها انسان را از پای درمی آورند، کمک کنند. تولیدکنندگان واکسن بر چنین بیماری هایی احتمالاً باید در جایی غیرمعمول در پی پاسخ به سئوالات خویش باشند. نقشه هایی که پژوهشگران کنونی در قلمرو ناشناخته ایمنی ترسیم می کنند، مسلماً بسیار ارزشمند خواهند بود.