دستان زيبا با ناخن‌هاي سالم
ناخن‌ها در واقع سپرهاي مراقبتي انگشتان و لايه کمک‌کننده براي مقاومت دست‌ها حين برداشتن و گرفتن اشيا هستند. حتي اگر سيستم بدن شما عملکردي را که بايد، نداشته باشد، بازتابش را روي ناخن‌هايتان مي‌بينيد. حتي با نگاه کردن به ناخن‌هاي يک شخص مي‌توان فهميد که او دچار کم‌خوني است يا از ساير مشکلات سلامتي در رنج است. هر چند گاهي در يک فرد سالم هم بسته به نبود مراقبت لازم، ظاهر ناخن‌ها ممکن است دچار تغيير شکل شود. نبود مراقبت کافي به اين علت است که ما ناخن‌ها را بي‌اهميت مي‌شماريم يا فکر مي‌کنيم به خودي خود استحکام دارند. اما بايد بيشتر دقت کنيد. يادتان باشد وقتي به کسي براي آشنايي دست مي‌دهيد، اولين چيزي که به چشم مي‌آيد ناخن‌هاي طرف مقابل است. پس براي حفظ ظاهرتان هم که شده بهتر است توجه جدي‌تري به ناخن‌هاي خود داشته باشيد. چطور؟ ما به شما مي‌گوييم:
* ناخن‌ها از چه ساخته شده‌اند؟
کراتين نوعي پروتئين است که ساختار اصلي ناخن را تشکيل مي‌دهد. در واقع ناخن پوششي چند لايه از کراتين است که از زير قسمت کوتيکول رشد مي‌کند و بالا مي‌آيد. کوتيکول همان هلال سفيد‌رنگي است که در قسمت انتهايي و پايه ناخن مي‌بينيد. وقتي سلول‌هاي جديد به روي آن اضافه مي‌شوند، سلول‌هاي مرده قبلي سفت مي‌شوند، تحت فشار قرار مي‌گيرند و از قسمت بالاي انگشت جدا مي‌شوند.
* تغييرات ناخن متأثر از شرايط سلامتي
اگر سالم و سرحال هستيد و به خوبي از ناخن‌هاي خود مراقبت مي‌کنيد، آنها بايد حالتي لطيف بدون خوردگي يا خراش داشته باشند، هيچ لکي روي آنها نباشد و تغيير رنگ يا شکل نداده باشند. در ضمن ناخن‌هاي سالم سطحي يک‌دست دارند. اگر هر گونه مشکلي در سلامت جسماني‌تان داشته باشيد که نيازمند توجه باشد، بايد به اين نشانه‌ها دقت کنيد: ناخن‌هاي زرد، جدا شدن ناخن از محل مخصوصش (عارضه اونيچوليسيس)، فرورفتگي‌هاي کوچک روي سطح ناخن، ناخن‌هاي سفيد و مات، ناخن‌هاي خم و پيچ‌خورده و وجود سوراخ‌هاي ريز روي سطح ناخن.
* مراقبت از ناخن‌ها
برعکس آنچه تصور مي‌کنيد، حفظ سلامت و ظاهر ناخن‌ها نياز به تلاش بسيار زياد و طاقت‌فرسايي ندارد. اگرچه عوامل ارثي نقش مهمي در ظاهر ناخن‌ها ايفا مي‌کنند، اما رعايت بعضي از نکات ساده هم مي‌تواند در زيباتر و سالم‌تر به نظر رسيدن ناخن‌هايتان مؤثر باشد:
1. رژيم غذايي مناسب
قانون طلايي براي سلامت کلي بدن، استفاده از رژيم غذايي مناسب است. اين مسأله درباره ناخن‌ها هم صدق مي‌کند. براي داشتن ناخن‌هاي زيبا تنها خوردن مواد مغذي عمده مانند کربوهيدرات‌ها يا پروتئين‌ها کافي نيست، بلکه بايد ريزمغذي‌هايي مانند ويتامين‌ها و املاح را هم مصرف کنيد. به طور معمول فقر ويتامين D باعث شکنندگي و بدشکل شدن ناخن‌ها مي‌شود. بيوتين، سيليکا، روي، اسيد فوليک و ويتامين C براي سلامت و زيبايي ناخن‌ها ضروري است. مي‌توانيد مقدار زيادي سالاد حلقه‌حلقه شده براي دريافت ويتامين C مصرف کنيد. مصرف سبزيجات بخارپز يا تفت داده شده هم مفيد است. غذاهاي سرشار از پروتئين مانند سويا، پنير، مغزها، گردو، بادام، بذرکتان و روغن دانه‌هاي گياهي هم براي سلامت ناخن مناسب هستند.
2. پرهيز از مواد شيميايي
اگر دست‌ها و ناخن‌هاي شما در معرض مداوم مواد شيميايي مانند شوينده‌هاي قوي، وايتکس، صابون و... باشند، ممکن است آسيب ببينند. بنابراين بهترين کار اين است که هنگام کار با اين مواد دستکش به دست کنيد.
3. انتخاب محصولات آرايشي مفيد
يکي ديگر از علل تخريب ناخن‌ها به‌خصوص در خانم‌ها، استفاده از محصولات آرايشي مخصوص ناخن؛ اما از جنس بد است. مثلاً پاک‌کننده‌هاي لاک‌ناخن عمدتاً حاوي ماده آستون هستند که بايد آنها را با پنبه يا دستمال روي ناخن بکشيد. اين مسأله باعث از بين رفتن رطوبت طبيعي ناخن‌ها مي‌شود و آنها را شکننده مي‌کند. بنابراين بهترين کار استفاده کمتر از اين محصولات است. هر گاه هم مشکلي بروز کرد، بهتر است به طور کلي استفاده از آنها را کنار بگذاريد.
4. مرطوب کردن ناخن‌ها
براي محافظت از ناخن‌ها در برابر شکنندگي، مرطوب کردن منظم آنها ايده خوبي است. رها کردن ناخن با ماده جلادهنده يا برق ناخن براي چند روز کاري نادرست است. بنابراين بايد هر شب پيش از رفتن به رختخواب سطح ناخن را از هر ماده تزئيني و آرايشي پاک کنيد و مرطوب‌کننده را روي ناخن و پايه آن در سر انگشتان ماساژ دهيد.
5. استفاده از روغن ناخن
کمک گرفتن از روغن‌هاي طبيعي مي‌تواند هم زخم‌ها را برطرف کند و هم باعث تقويت و استحکام ناخن‌ها بشود. در ضمن اين روغن‌ها که پايه ساخت آنها دانه‌هاي طبيعي است، به رشد ناخن‌ها هم کمک مي‌کنند. هر شب پيش از خوابيدن کمي ناخن‌هاي خود را با اين‌گونه روغن‌ها ماساژ دهيد.
6. رفتار مناسب با کوتيکول
کوتيکول يا همان ريشه اطراف ناخن که به شکل زوايد پوستي سفيد در پايه ناخن ديده مي‌شود، مي‌تواند ظاهر ناخن را بدشکل جلوه دهد. اما نبايد همين‌طور آنها را کنيد؛ زيرا اين کار آنها را سفت و متورم مي‌کند. بهترين روش اين است که در حمام وقتي کاملاً زير آب گرم و بخار نرم شدند، آنها را جدا کنيد.
7. بهداشت منظم و هميشگي
ناخن‌هاي خود را هر هفته کوتاه کنيد. هر بار که پس از حمام ناخن‌ها نرم مي‌شوند، بهترين زمان براي کوتاه کردن آنها است. با استفاده از ناخن‌گيرهاي تيز و سوهان‌هاي مناسب روي ناخن‌ها را کوتاه کنيد و سوهان بکشيد تا ظاهري کاملاً يک‌دست و لطيف پيدا کنند. اين کار باعث مي‌شود انحناي ناخن‌ها زيباتر به نظر برسد و روي آنها هيچ دندانه يا برش اضافي ديده نشود.
8. پوشيدن کفش خوب
وقتي از ناخن صحبت مي‌کنيم، منظور فقط دست‌ها نيستند. ناخن‌هاي پا هم به همه اين مراقبت‌ها نياز دارند؛ ضمن اين که ساعاتي از روز آنها را در کفش و جوراب محبوس مي‌کنيم. بنابراين براي جلوگيري از آسيب و از فرم‌افتادن‌شان بهتر است کفش‌هاي تنگ نپوشيد. پنجه‌هاي خيلي تنگ باعث کج شدن و رشد ناقص ناخن‌هاي پا مي‌شوند که به جز ظاهر بد، به آسيب‌هاي درد‌آور هم مي‌انجامد. انگشتان پا بايد در پنجه کفش راحت باشند و بتوانند بدون فشار و روي هم افتادن حرکت آزادي داشته باشند.
* برنامه غذايي مناسب براي سلامتي ناخن‌ها
بسياري از ما نمي‌دانيم که ايرادهاي تغذيه‌اي حتي بر ظاهر ناخن‌هايمان تأثير منفي مي‌گذارد. در واقع تغيير شکل و رنگ ناخن‌ها تنها به خاطر بيماري يا اتفاقات بيروني نيست، بلکه ضعف برنامه غذايي هم در اين زمينه بسيار اهميت دارد. براي اين کار استفاده از يک برنامه مناسب تغذيه‌اي مي‌تواند راهگشا باشد. حتي با کمي تغييرات مثبت مي‌توانيد شکل، سلامت و استحکام ناخن‌ها را از خوب به عالي تغيير دهيد. ما در اين بخش راهنمايي‌هاي لازم تغذيه‌اي را براي راحتي کار شما فراهم کرده‌ايم:
* مواد مغذي لازم
اجازه بدهيد در ابتدا نگاهي سريع و اجمالي به انواع مواد مغذي لازم براي سلامت ناخن‌ها بيندازيم:
- بيوتين: ويتاميني مهم و اساسي براي ناخن‌ها است که فقر آن باعث بروز مشکلاتي در رشد آنها مي‌شود. مثلاً نازک شدن بيش از حد و مات و تيره شدن ناخن‌ها در مقايسه با ظاهر صورتي‌رنگ يک ناخن سالم از عوارض آن است.
- سيليکا: عنصر ضروري ديگر براي سلامتي ناخن‌ها سيليکا است که به شکل‌دهي ساختار ناخن کمک مي‌کند و عامل توليد کولاژن نيز هست. فقر سيليکا در افراد موجب افزايش شکنندگي ناخن مي‌شود.
- روي و اسيد فوليک: اين 2 ماده هم براي داشتن ناخن‌هايي سالم حياتي هستند. افرادي که ناخن‌هاي ضعيف دارند، قطعاً در ميزان استاندارد اين مواد در بدن‌شان دچار اشکال هستند. از طرفي اين 2 ماده در رشد موها مؤثر هستند و اگر فردي بخواهد بداند که آيا ميزان اين 2 ماده در بدنش کم است و ممکن است منجر به آسيب ديدن ناخن‌ها بشود، مي‌تواند از ميزان ريزش موها و رشد نکردن آنها به آن پي برد.
- ويتامين C: ماده‌اي بسيار مهم در رشد ناخن که نقشي مانند آهن براي توليد و افزايش سطح هموگلوبين خون دارد. ويتامين C باعث زمينه‌سازي بهتر زيرساخت‌هاي ناخن و بستر ايجاد و رشد آن روي سرانگشت مي‌شود. فقر ويتامين C خود را به شکل قاشقي‌شکل شدن و فرورفتگي ناخن‌ها نشان مي‌دهد.
* اشکال غيرطبيعي ناخن‌ها
گاهي ظاهر ناخن‌ها بيانگر نوعي اختلال، آسيب يا کمبود در بدن است که عبارتند از:
- وجود خطوط افقي روي سطح ناخن نشان‌دهنده مشکلات اساسي کمبود مواد مغذي، سوءتغذيه يا نوعي بيماري است.
- از شکل افتادگي و رنگ زرد ناخن‌ها مي‌تواند نشانه‌اي از وجود مشکلات تنفسي در فرد باشد که باعث مي‌شود سطح اکسيژن خون پايين بيايد. البته زرد شدن رنگ ناخن‌ها در خانم‌ها گاهي ناشي از پخش عمقي رنگدانه‌هاي مواد آرايشي ناخن است؛ زيرا ناخن‌ها داراي منافذ بسيار ريزي هستند که مي‌توانند از سطح خود مواد را جذب کنند.
- لک‌دار شدن ناخن‌ها زماني رخ مي‌دهد که فرد دچار چندين بيماري است، البته بيماري‌هاي مختلفي مي‌توانند عامل اين عارضه باشند.
* رژيم مناسب ناخن‌ها
پيروي از يک رژيم غذايي مناسب مي‌تواند بسياري از اختلالات در ظاهر ناخن را مرتفع کند و البته باعث بروز اختلافات فاحشي در سلامتي اجزاي بدن شود. براي دستيابي به سلامتي کلي بدن و متأثر از آن، داشتن ناخن‌هايي خوب و زيبا بهتر است اين مواد را در رژيم غذايي خود بگنجانيد.
- براي دريافت آنزيم‌هاي لازم به همراه ويتامين‌هاي B و C از سالادهايي با سبزيجات حلقه‌حلقه شده استفاده کنيد.
- سبزيجات بخارپز يا سبزيجاتي که به ملايمت تفت داده شده‌اند، بخوريد.
- سراغ مواد غذايي سرشار از پروتئين مانند سويا و لبنيات برويد.
- سالادها و غذاها را با روغن‌هاي دانه‌هاي گياهي مانند بادام، بذر کتان، هسته انگور و... تهيه کنيد.
- از غذاهاي سرشار از کلسيم مانند سبزيجات با برگ‌هاي تيره، لبنيات و سويا استفاده کنيد.