یکی از اصلی ترین اعضای بدن ، کبد نام دارد. کبد به همان اندازه که نقش حیاتی در بدن ایفا می کند ، احتیاج به رسیدگی و مراقبت نیز دارد. یکی از راه کار های حفظ سلامت این عضو استفاده از رژیم غذایی و همچنین گیاهان دارویی است.
ترکیب های گوناگون بعد از ورود به بدن وارد بزرگ ترین پالایشگاه بدن یعنی کبد می شوند و در آنجا بعد از انجام فعل و انفعالاتی (مانند هر کارخانه دیگری)، در کنار ایجاد ترکیب های مفید، مواد مضر و سمی هم تولید می شود….
مواد مضر اصطلاحا سموم کبدی نام دارند و شامل اکسیدان ها و رادیکال های آزاد هستند. این سموم باید به نحوی کم و از بدن خارج شوند در غیر این صورت می توانند عامل ابتلا به برخی بیماری ها از جمله انواع سرطان ها باشند.
امروزه میزان مصرف داروها و موادصنعتی و شیمیایی که به عنوان طعم و رنگ دهنده در غذاها استفاده می شود، بیشتر شده، در نتیجه غلظت سموم و عوارض ناشی از آنها نیز در بدن افزایش یافته است. سموم معمولا از طریق ادرار و مدفوع دفع می شوند اما ترکیب های موجود در برخی از مواد که به سم زدا معروف اند، خنثی کننده سموم هستند و به کاهش غلظت و دفع راحت تر آنها کمک می کنند.
سم زداها با سموم ترکیب می شوند و ترکیب های جدیدی به وجود می آورند که اثر سمی ندارند. تمام میوه و سبزی ها سم زدا هستند اما قدرت تمام آنها یکسان نیست. از برخی گیاهان به عنوان گیاهان محافظ کبد نام برده می شود و در سال های اخیر به دنبال تحقیقات بسیار، داروهایی از این گیاهان تهیه شده است. از جمله این گیاهان می توان به زردچوبه، خار مریم، شاه تره، کاسنی، کنگر فرنگی و چای اشاره کرد:
زردچوبه:
زردچوبه در واقع پودر ریشه گیاهی به همین نام است و خواص بی شماری دارد که از می توان به آنتی اکسیدان، ضدسرطان، ضدمیکروب، ضدقارچ، ضدنفخ و گرفتگی، ضدورم، کاهنده چربی خون، محرک سیستم ایمنی، محافظ معده، ضدحساسیت، ادرار آور، خلط آور بودن و… این ادویه اشاره کرد. مهم ترین خاصیت زردچوبه، خاصیت ضد سم و محافظ کبد آن است. تاکنون حداقل ۷۰ فرآورده خوراکی و دارویی از زردچوبه تهیه شده است. گرچه زردچوبه پر مصرف ترین ادویه دنیاست اما مصرف دارویی آن نباید بیش از ۳ گرم در روز باشد که آن را هم باید در ۳ قسمت هر بار یک گرم مصرف کرد زیرا مصرف بیش از حد آن باعث تحریک مخاط معده و روده خواهد شد.
خار مریم:
دانه های این گیاه محافظ کبد و سم زداست. در سال های اخیر داروهای خوراکی به اشکال گوناگون از این گیاه تهیه و به بازار عرضه شده است.
شاه تره:
جوشانده برگ و ساقه این گیاه از قدیم برای درمان بیماری های کبدی و پوستی استفاده می شده و امروز نیز از نظر علمی این کاربرد تایید شده است. می توان ۵ تا ۱۰ گرم شاه تره را در یک لیوان آب ۵ دقیقه جوشاند و صاف کرد و قبل از سرد شدن، نوشید. محلول به دست آمده تلخ است ولی مصرف روزانه اش ضرری ندارد.
کاسنی:
جوشانده گیاه کاسنی ضدسم و محاظ کبد است. می توان ۱۰ گرم مخلوط اندام های گیاه کاسنی را خرد کرد و در یک لیوان آب ۵ دقیقه جوشاند و بعد از صاف کردن، نوشید. البته عرقیات کاسنی و شاه تره خاصیت ضدسم و محافظ کبد ندارند و فقط خنک کننده اند.
کنگرفرنگی:
دانه های کنگر فرنگی خواص آنتی اکسیدانی، ضدسم، ضدسرطان و محافظ کبد دارد و به اشکال مختلف دارویی در دسترس است. کنگر کاهش دهنده چربی و کلسترول و قندخون و ضددرد و ضد التهاب هم است.
چای:
دم کرده چای سیاه و سبز خواص بی شماری دارد که از آن جمله می توان به خواص ضدسرطانی، ضدافسردگی، آنتی اکسیدانی، کاهنده فشارخون، محرک سیستم ایمنی بدن، کاهنده چربی خون و محافظ کبد اشاره کرد. خاصیت کاهندگی فشار و چربی خون و ضدسرطانی چای سبز بیشتر است اما خاصیت ضد سم بودن هر دو (چای سیاه و سبزی) مشابه هم است.