عرقیات یکی از پر مصرف ترین شکل های استفاده از گیاهان است. امروزه در ایران بیش از 40 نوع گیاه وجود دارد که عرق گیری شده و به صورت طبی مورد استفاده قرار می گیرند. از معمولی ترین خواص درمانی عرقیات می توان به خاصیت ضد درد، ضد میکروب، ضد انگل، ضد قارچ، ضد اسپاسم و آنتی اکسیدانی آنها اشاره کرد. در ادامه به معرفی و نحوه مصرف برخی عرقیات برای آشنایی هر چه بیشتر شما عزیزان با آنها می پردازیم.

خواص درمانی برخی عرقیات گیاهی
عرق آويشن ( طبيعت گرم)
تقويت معده ، رفع ترشي معده ، تقويت بينايي ، صد درد و تشنج ، رقيق کننده خون ، در عفونت هاي ريوي ، زکام و برونشيت بي همتاست .
نحوه استفاده : پس از هر غذا يک استکان

عرق اترج ( زبيعت گرم )
ضد اسهال و استفراغ ، ضد عفونت ، رفع عطش و سکسه ، تامين ويتامين C
نحوه استفاده : بعد از هر غذا يک استکان

عرق اسطوخودوس ( طبيعت گرم )
تقويت کننده اعصاب ، معالج برونشيت و زکام ، پايين اورنده تب ، نيرو بخش ، ضد تشنج و صرع ، درمان بيماري هاي عصبي
نحوه استفاده : روزي سه مرتبه هر وعده نصف استکان

عرق بابونه ( طبيعت گرم )
نيروبخش ، تب هاي بلغمي و عفونت هاي دردناک را تسکين مي دهد ، اختلالات قاعدگي و دردناک را منظم مي کند ، کرم کش است .
نحوه استفاده : قبل از هر غذا يک استکان

عرق بادرنجبويه ( طبيعت گرم )
بالا برنده فشار خون ، خون ساز ، آرام بخش ، مقوي مغز ، درمان تپش قلب ، خواب آور ، ضد تشنج
نحوه استفاده : يک فنجان در يک ليوان آب سرد

عرق برگ چنار ( طبيعت سرد )
چاق کننده ، تب بر ، ضد آسم ، تسکين دهنده ضعف اعصاب ، پوست را جلا مي دهد ، درد و ورم را که از گرمي مزاج است تسکين مي دهد
نحوه استفاده : قبل از هر غذا يک ليوان

عرق برگ زيتون ( طبيعت سرد)
پايين آورنده قند خون ، مفيد براي نارسايي هاي کبدي ، رافع سر درد ، تقويت حافظه ، مدر ، تسکين درد دندان
نحوه استفاده : قبل از هر غذا يک ليوان

عرق برگ گردو ( طبيعت گرم)
پايين آورنده قند خون ، درمان نقرس ، ورم مفاصل را که از سردي باشد تسکين مي دهد
قبل از هر غذا يک استکان

عرق بومادران ( طبيعت گرم )
نيرو بخش ، تقويت قلب و اعصاب ، ضد تشنج ، تصفيه خون ، درمان ورم معده و روده ، مفيد جهت بواسير ، رفع اختلالات قاعدگي
بعد از هر غذا يک استکان

عرق بهار نارنج ( طبيعت گرم )
تقويت قلب و اعصاب ، ضد تشنج ، ضد هيستري ، رفع افسردگي ، درمان بي خوابي و اختلالات عصبي ، رفع سکسه
قبل از هر غذا يک استکان و يا به صورت شربت

عرق بيد ( طبيعت سرد )
تقويت معده ، آرام بخش ، تقويت قلب ، ضد تشنج ، تب بر ، درمان يرقان و سر درد ، تسکين دهنده دردهاي نتاسلي ، رفع شوره سر
جهت امراض داخلي قبل از هر غذا نصف ليوان

عرق بيدمشک ( طبيعت معتدل )
تقويت قلب ، رفع گرفتگي و خفقان قلب ، تقويت عمومي بدن ، ملين ، مصرف بيدمشک در جواني مانع فشار خون در دوران پيري مي شود .
قبل از هر غذا يک استکان به صورت شربت

عرق پونه ( طبيعت گرم)
اشتها آور ، بادشکن ، ضد اسهال ، مسکن سکسکه ، رفع سوزش معده ، ضد سرفه ، خلط آور
پس از هر غذا نصف استکان

چهار عرق ( طبيعت سرد)
تب بر، تقويت پوست و کليه و کبد ، داراي ويتامين C ، تصفيه خون ، باز کننده رگ ها ، مداواي درد مفاصل
پس از هر غذا نصف استکان

عرق چهل گياه ( طبيعت گرم )
تقيت معده ، رافع دل دردهاي ناشي از سردي مزاج و دل پيچه ، هضم غذا را آسان مي کند .
پس از هر غذا نصف استکان

عرق خارشتر ( طبيعت سرد )
دافع سنگ هاي کليه و مثانه ، شست و شو دهنده کليه ها ، مفيد جهت سياه سرفه و سلامتي کليه ها
قبل از هر غذا نصف استکان

عرق خار خاسک ( طبيعت سرد )
مدر قوي ، رفع سنگ کليه و مثانه و کيسه صفرا ، تصفه خون
قبل از هر غذا نصف استکان

عرق دارچين ( طبيعت گرم )
تقويت معده ، مقوي قوه باء ، تقويت عمومي بدن ، تقويت اعصاب ، از بين بردن بوي بد دهان ، ضد سرفه هاي مرطوب ، از بين برنده وحشت و خفقان و ترس
پس از هر غذا نصف استکان

عرق رازيانه ( طبيعت گرم)
ضد نفخ ، درمان قولنج ، رفع بلغم ، زياد کننده شير مادران ، معطر کننده ، محرک ، بادشکن ، مدر و قاعده آور
پس از هر غذا يک استکان

عرق زنيان ( طبيعت گرم)
ضد عفوني کننده قوي معده ، ضد نفخ ، قارچ و انگل ، ضد اسهال ، دافع رطوبات بدن و معده ، نافع جهت اعتياد و مضرات آن
پس از هر غذا نصف استکان

عرق زيره ( طبيعت گرم )
ضد چاقي ، رفع ضعف اعصاب ، نيرو دهنده و هضم کننده ، درمان کم خوني ، زياد کننده ترشحات شير ، پايين آورنده چربي خون ، درمان اختلالات قاعدگي
پس از هر غذا يک استکان

عرق زيره سياه ( طبيعت گرم )
جمع کننده رطوبت بدن ، معالجه ورم طحال و اسهال ، ضد چاقي ، ضد نفخ معده و سکسکه ، افزايش شير مادران ، تنظيم قاعدگي ، مقوي قواي جنسي
نيم ساعت قبل از غذا

عرق سنبل الطيب ( طبيعت گرم )
ضد تشنج ، محرک ، مسکن ، بادشکن ، رفع بي خوابي ، ضدهيستري ، ضد صرع ، مقوي اعصاب ، پايين آورنده فشار خون
بعد از هر غذا يک استکان و شب موقع خواب

عرق شاطره ( طبيعت معتدل)
ضد حساسيت ، تصفيه کننده خون ، صفرابر ، اشتها آور ، رفع بيماري هاي پوستي ، ادرار آور ، ضد يرقان ، تقويت لثه و جلوگيري از خونريزي آن ، هاضم غذا
قبل از هر غذا يک استکان

عرق شنبليله ( طبيعت گرم)
بر طرف کننده قند خون ، ضد لاغري ، اشتها آور ، جلوگيري از ريزش مو
بعد از هر غذا نصف استکان

عرق شويد ( طبيعت گرم )
برطرف کننده چربي خون ، ضد دل درد و بيماري هاي روده ، مقوي معده ، هضم کننده غذا ، آرام کننده و زياد کننده شيرمادران
بعد از هر غذا نصف استکان

عرق شيرين بيان ( طبيعت گرم )
درمان ورم معده و روده ، علاج زخم معده و اثني عشر ، درمان يرقان ، درمان امراض کليه ، برطرف کننده سرماخوردگي ، رفع سرفه و گرفتگي صدا
قبل از هر غذا يک استکان و بعد از هر غذا نصف استکان

عرق طارونه ( طبيعت خنک )
تصفيه کننده خون ، صفرابر ، ضديرقان ، رافع بيماري هاي پوستي
قبل از هر غذا يک ليوان

عرق کاسني ( طبيعت سرد )
تصفيه کننده خون ، سفيد کننده پوست ، درمان کم خوني ، درمان بيماري هاي مزمن پوستي ، رفع يبوست ، تقويت کبد ، برطرف کننده جوش صورت
قبل از هر غذا يک استکان

عرق کاکوتي ( طبيعت گرم)
تقيت کننده اعصاب ، ضد انگل ، ضد عفوني کننده مجاري تنفسي ، تقويت دستگاه گوارش ، تقويت بينايي ، درمان بي خوابي
بعد از هر غذا با نصف ليوان آب

عرق کيالک ( طبيعت سرد)
مفيد جهت بيماري هاي قلبي ، تنظيم تپش قلب و ضربان آن ، باز کننده اسداد عروق ، جلگيري از سخت شدن رگ ها ، صفرابر
قبل از غذا با يک ليوان سرد

گلاب ( طبيعت گرم)
مقوي قلب و اعصاب ، آرام بخش ، خوشبو کننده ، ملين ، روشن کننده پوست و محافظ آن ، نشاط آور
قبل از هر غذا نصف استکان

عرق گاوزبان ( طبيعت گرم)
آرام بخش ، نرم کننده ، معرق ، ادرار آور ، دفع کننده کلرورها ، تصفيه کننده خون ، رفع التهاب و ورم کليه
يک فنجان در يک ليوان آب سرد صبح و شب


عرق گزنه ( طبيعت گرم )
قطع شدن قاعدگي در زنان ، بند آوردن هر گونه خونريزي داخلي ، جلوگيري از ريزش مو ، تسکين دهنده دردهاي عضلاني ، ازدياد ادرار
پس از هر غذا يک استکان

عرق مخلصه ( طبيعت گرم)
ملين ، مقوي ، دفع سموم ، ضد قولنج ، پادزهر قوي ، مفيد براي ناراحتي هاي کمر و مفاصل عضلاني ، تقويت معده
يک فنجان در يک ليوان بعد از غذا

عرق مورد ( طبيعت سرد)
ضد خونريزي ، قابض روده ، تقويت رشد مو ، درمان اسهال و بواسير ، ضد آفت
قبل از هر غذا يک استکان به صورت شربت

عرق نعنا ( طبيعت گرم)
تقويت کننده دستگاه گوارش ، برطرف کننده ناراحتي هاي معده ، ضد اسهال ، رفع دل درد و دل پيچه ، بادشکن
بعد از هر غذا يک استکان

عرق نسترن ( طبيعت گرم)
ضد اسکوربوت ، رفع انقباض غير ارادي ماهيچه معده ، رفع بيماري هاي ناشي از ورم و التهاب کليه ، ادرار آور ، سرشار از ويتامين C
قبل از غذا يک استکان و يا به صورت شربت

عرق هل ( طبيعت گرم )
مقوي معده ، رفع سردرد ، رفع بي خوابي ، مسکن دردهاي عصبي صورت و کمر ، رفع کم خوابي ، معطر و خوشبو کننده
همراه با شربت و چاي و يا شيريني مصرف شود

عرق يونجه ( طبيعت گرم )
چاق کننده ، مولد خون ، نيرو دهنده قواي جنسي ، تقويت عمومي بدن ، تامين استخوان بندي اطفال و درمان نرمي استخوان
قبل از هر غذا يک ليوان

نكات قابل توجه درباره عرقيات گياهي

خوردن بعضي از عرقيات مثل عرق بيدمشك، بابونه، صدگياه و...براي كودكان زير 2 سال و افرادي كه به آنفلوآنزا يا آبله مرغان مبتلا هستند، ممنوع است و در مورد زنان باردار يا شيرده هم بايد با احتياط مصرف شود؛ براي همين در موقع خريد به مواردي از اين دست دقت كنيد.
همزماني در مصرف بعضي از داروهاي شيميايي با مصرف بعضي از عرقيات گیاهی باعث بي‌اثر شدن دارو و عرق مي‌شود؛ مثل گياه سنبل‌الطيب كه براي آرامش‌بخشي، رفع سردردهاي عصبي و كم‌‌خوابي تجويز مي‌شود و به هيچ وجه نبايد همراه داروهاي خواب‌آوري مثل ديازپام، فنوباربيتال و... استفاده شود.
بعضي عرقيات گیاهی طبيعت گرم و بعضي طبيعت سرد دارند. عرق‌هاي گرم را مانند نعنا، سنبل‌الطيب، آويشن و... بايد نم‌نم و جرعه‌جرعه نوشيد تا تأثير داشته باشد و عرق‌هاي سرد مانند عرق بيد، كاسني و... را بايد يكباره (يك ليوان در روز) خورد تا مؤثر شود.
تعداد دفعات مصرف عرقياتي كه براي درمان ريوي تجويز مي‌شود ‌كم است؛ در عوض طول درمان عرقياتي كه براي درمان بيمار‌ي‌هاي چربي خون، قندخون و بيمار‌ي‌هاي كبدي و معدوي تجويز مي‌شود، ممكن است به مدت 2 يا 3 ماه باشد.
جوشاندن عرقيات براي عرقيات غليظ‌تر شدن بي فايده است؛ اين كار كمك چنداني به افزايش خاصيت آنها نمي‌كند و حتي ممكن است بو و طعم آنها را نيز خراب كند.
مناطق سردسير نسبت به مناطق گرمسير و مرطوب، از پوشش گياهان با خاصيت‌هاي دارويي غني‌تري برخوردار است.
عرق دوآتشه به معناي آن است كه گياه دو بار جوشانده شده، آب كمتري دارد و غليظ‌تر است و در نتيجه تاثيرگذاري سريع‌تري هم دارد.
بعضي عرقيات معطر مثل گلاب، هل و... اگر در مقابل نور خورشيد باشند، عطر خود را از دست مي‌دهند؛ پس بهتر است اين نوع عرقيات را پشت پنجره آفتابگير قرار ندهيد.
عرقيات به علت تبخير شدن آبشان هنگام جوشاندن و غليظ بودنشان، فسادناپذيرند اما تاريخ مصرف بعضي از آنها 3 ساله و بعضي ديگر يك‌ساله است و اين يعني بعد از گذشت تاريخ مصرف، خاصيت‌شان از بين مي‌رود، نه اينكه خراب شوند.
مكان گرم و مرطوب، زودتر خاصيت انواع عرقيات را از بين مي‌برد بنابراين آشپزخانه به دليل داشتن فضاي گرم و مرطوب مكان مناسبي براي نگه داشتن آنها نيست. عرقيات را در جاي خشك و خنك نگهداري كنيد تا خواص آن حفظ شود.
نگهداري عرقيات در كمد اتاق‌هاي خواب، انباري و حياط خلوت – كه فضايي خشك و خنك دارند – مناسب است؛ در ضمن مي‌توان آنها را در يخچال هم نگه داشت.
معمولا خاصيت عرقيات گياهاني كه طبيعت گرم يا مايل به گرم دارند، زودتر از بين مي‌رود و معمولا تاريخ مصرف آنها يك ساله است.