پیشرفت های چشمگیر صنعت داروسازی در ایران، پس از پیروزی انقلاب تاکنون اگرچه ایران را در مسیر خودکفایی تولید بیش از 95 درصد دارو قرار داده است اما به باور متخصصان هنوز این صنعت با چالش هایی پیش رو است که در صورت رفع آن ها، نام ایران در بازار جهانی دارو خواهد درخشید.
پیشرفت علوم در عرصه های گوناگون سرعتی بیش از اندازه ی تصور به خود گرفته است، تا جایی که رقابت علمی به یکی از زمینه های رقابت بین المللی تبدیل شده است. یکی از مهمترین حوزه های علم که نقش مهمی در تولید کالاهای راهبردی (استراتژیک) دارد، «صنعت داروسازی» است. هر چند که ایران تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از واردکنندگان دارو به شمار می رفت اما پس از آن، داروسازی نیز همچون سایر بخش ها، دچار دگرگونی شد و تولید داروهای مختلف در داخل شروع شد تا جایی که اکنون بر اساس آمارها، ایران در زمینه ی تولید دارو در بیش از 95 درصد داروها به مرحله ی خودکفایی رسیده است.
با نگاهی ویژه به پیشرفت های دارویی کشور در سال های گذشته، به جرات می توان، 2 سال سپری شده را دوره یی طلایی در تاریخ دارویی ایران لقب داد تا جایی براساس آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ایران در حوزه ی تولید داروهای نوترکیب در رده ی هفتم جهان قرار دارد و در تولید کلی دارو در سکوی 10 کشور برتر دنیا ایستاده است.
تولید نخستین نانو داروی ضد «سالک» دنیا، شکستن انحصار داروهای نوترکیب توسط متخصصان ایرانی، تولید انبوه داروی ضد سرطان به نام «دوکسوروبیسین لیپوزومال» با فناوری نانو و تولید انسولین قلمی برای نخستین بار در دنیا، مهمترین دستاوردهای 2 سال گذشته در حوزه ی صنعت داروسازی کشور به شمار می رود که به نظر می رسد ادامه ی این مسیر موجب شکل گیری دگرگونی در صنعت داروسازی ایران خواهد شد.
«رسول دیناروند» رییس سازمان غذا و دارو کشور نیز در تازه ترین اظهارات خود با اشاره به خودکفایی ایران در تولید دارو اعلام کرد: همه ی خط های ساخت دارو امروز در کشور موجود است و از نظر کمی بیش از 100 خط تولید دارو در کشور فعال هستند. از نظر تعدادی بیش از 160 قلم ماده ی موثر در کشور تولید می شود که در کنار تولید مواد بسته بندی، این تعداد افزایش می یابد. امروز با تلاش صورت گرفته مواد اولیه ی مهم با حجم و ارزبری بالا در کشور تولید می شود. امیدواریم و انتظار داریم پزشکان و مردم به جای استفاده از داروی خارجی از داروهای ایرانی و ساخت داخل استفاده کنند.
اما به رغم پیشرفت های دارویی در کشور و توانایی دانشمندان داروسازی ایران، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که صنعت داروسازی نیازمند چشم اندازهای طولانی مدت است. از نگاه آنان، دست یابی به چشم اندازها نیز مستلزم تبیین درست در عرصه ی ملی است چرا که این امر ایران را در سطح تعامل های بین المللی قرار خواهد داد. بر این اساس اگر دانشمندان و متخصصان حوزه ی داروسازی در ایران به دور از چالش ها و تنش های سیاسی در تعامل با اندیشمندان دیگر کشورها باشند، به یقین در آینده ی نه چندان دور شاهد حضور گسترده ی فراورده های دارویی تولید داخل در بازارهای بین المللی خواهیم بود.
*** دیپلماسی دولت یازدهم و صنعت دارو سازی
یکی از کارشناسانی که در گفت و گو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا به بررسی روند رو به رشد صنعت داروسازی پرداخت «سید مهدی رضایت» رییس دانشکده ی علوم دارویی دانشگاه آزاد اسلامی بود. وی با اشاره به دوره ی جنگ تحمیلی و احتیاج شدید به دارو در ایران گفت: تحریم و نیاز فراوان دارو برای مجروحان جنگی، باعث شد تا متخصصان ایرانی با کمک توانمندی های بومی، صنعت داروسازی را که تا پیش از آن به واردات وابسته بود، به جایگاهی برسانند که اکنون بیش از 95 درصد کالاهای دارویی، در ایران تولید شود.
رضایت با بیان ظرفیت های صنعت دارو گفت: اگر نگاهی کلی به ظرفیت های کشور در داروسازی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد حدود 20 دانشکده و نزدیک به 150 شرکت دارویی در ایران فعال هستند که در پوشش بخش خصوصی و دولتی فعالیت می کنند.
رییس دانشکده ی علوم دارویی همچنین با اشاره به نقش دولت تدبیر و امید در پیشرفت های دارویی گفت: سیاست خارجی درپیش گرفته شده از سوی دولت یازدهم مبنی بر تعامل جهانی باعث شکل گیری فضای مناسب برای برقراری ارتباط علمی در حوزه ی داروسازی شده است تا جایی که در دیدار هیات های گوناگون اروپایی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همواره به عنوان یکی از اعضای اصلی مذاکره کننده، حضور دارد.
به گفته ی وی، شاید تحریم ها به صورت ویژه، بخش دارویی را شامل نمی شدند اما تحریم های بانکی روند معاملات دارو و انتقال آن را به کشور ناهموار کرده بود که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و توافق هسته یی و موضوع لغو تحریم ها، شاهد گشایش های بین المللی در فضاهای گوناگون به ویژه حوزه ی داروسازی هستیم.
وی یادآور شد: شاید برخی تصور کنند با توجه به اینکه کمتر از 5 درصد داروهای ما وارداتی هستند، پس هزینه ی زیادی نباید برای آن ها پرداخت شود اما باید گفت داروهای وارداتی از آنجا که داروهای ویژه و برای بیماری های خاص هستند، نزدیک 30 درصد از 11 هزار میلیارد تومان گردش مالی صنعت داروسازی را به خود اختصاص می دهند.
همچنین به بیان این کارشناس حوزه ی دارویی، دسترسی ایران به فناوری برخی داروها مانند داروهای نوترکیب و نانو دارو و همچنین راه اندازی خط تولید آنها، افزون بر آنکه می تواند صرفه جویی فراوانی در بخش ارز داشته باشد در شرایطی همچون تحریم ها نیز نجات دهنده ی کشور از بحران خواهد بود. راه اندازی خط تولید برخی داروها در ایران قدرت صادرات در این زمینه را نیز افزایش خواهد داد تا جایی که هم اکنون چندین قلم دارو به کشورهای همسایه از جمله روسیه صادر می شود.
رضایت در ادامه گذری بر شرایط صنعت دارو ایران در پسا تحریم زد و گفت: باز شدن دروازه های علمی دنیا به روی ایران هر چند که می تواند فرصت طلایی برای مشارکت در بخش های مختلف باشد اما در برخی از مواقع این شرایط موجب می شود، شرکت های داروسازی در حاشیه قرار گیرند و تلاش های چند دهه ی دانشمندان ما برای تولید دارو به حاشیه رانده شود.
*** توسعه داروسازی و درآمدزایی
«سید مهدی سجادی» دبیر انجمن داروسازان نیز در گفت و گو با ایرنا به بررسی پیشرفت های صنعت داروسازی پرداخت.
وی نیز با اشاره به خودکفایی ایران در تولید بیش از 95 درصد داروها، گفت: موفقیت های نخبگان داروسازی در ایران باعث شده است که با ایران با 150 شرکت داروسازی و 18 دانشکده تخصصی رتبه ی نخست در منطقه و رتبه ی دهم تولید دارو در دنیا را کسب کند.
سجادی با اشاره به رشد صنعت نانو دارو در 2 سال گذشته از اینکه ایران جایگاه هفتم را در رده بندی جهانی به دست آورده است، خبر داد.
به گفته ی وی، اگر بخواهیم روند رو به رشد تولیدهای دارویی در کشور تداوم داشته باشد، این صنعت باید به طور کامل حمایت شود چرا که زمینه های رونق آن در کشور با توجه به ظرفیت دانش آموختگان و نخبگان مناسب است. سرمایه گذاری در صنایع دارویی منجر به صادرات دارو خواهد شد که متاسفانه اکنون کمتر کسی به صادرات دارو توجه می کند. در صورت تحقق این مهم، می توان سالانه میلیون ها دلار برای کشور درآمدزایی کرد.
ترسیم چشم انداز آینده ی داروسازی کشور از دیگر مسایل مورد بحث دبیر انجمن داروسازی بود. وی در این زمینه می گوید: اگر قرار است به چشم اندازهای توسعه صنعت داروسازی بپردازیم به یقین باید افزون بر حمایت بخش خصوصی، حمایت بخش دولتی را نیز در اختیار داشته باشیم. اکنون صدها نخبه ی علمی کشور در رشته ی داروسازی مشغول به تحصیل هستند، اگر زمینه و آزمایشگاه های مجهز برای آنها فراهم شود می توان افزون بر مصارف داخلی، دارو را به کشورهای دیگر نیز صادر کرد.
وی با انتقاد از کسانی که نخبگان داروسازی را دارو فروش می نامند، گفت: در سال های گذشته دانشگاه ها شمار زیادی دانشجو در حوزه ی علوم دارویی تربیت کرده اند و این امر مشکل نیروی انسانی برای تولید دارو و فعالیت های صنعت داروسازی را رفع کرده است. اگر در گذشته دانشگاه ها مجبور به اعزام نخبگان برای آموزش به سایر کشورها بودند، اکنون در داخل کشور از چهره هایی استفاده می کنیم که توانسته اند کشور را در جایگاهی شایسته در حوزه ی داروسازی قرار دهند.
*** داروسازی و چالش های حل نشده
هر چند که پس از انقلاب اسلامی، کشور در زمینه ی تولید دارو گام های مهمی برداشت اما نباید فراموش کرد که صنعت داروسازی به طور کامل بومی نیست و جدا از نظام بین المللی توانایی ادامه ی فعالیت نخواهد داشت. صنعت داروسازی در بسیاری از زمان ها زیر تاثیر سیاست خارجی و تعاملات بین المللی دولت ها قرار می گیرد.
همچنین استفاده نکردن از نخبگان این رشته در فضاهای دانش و تولید نیز از دیگر چالش های صنعت داروسازی در ایران است. در حالی که پذیرش دانشگاهی در رشته ی مهم و راهبردی داروسازی نیاز به توان علمی بالایی دارد، غلبه ی نگاه پولسازی به داروسازی و تلاش برای تاسیس داروخانه از سوی نخبگان جوان، باعث شده است تا فضای عمومی جامعه به رشته ی داروسازی و متخصصان آن به چشم دارو فروش نگاه کنند. در واقع داروساز، دارو فروش نیست بلکه متخصصی است که باید از علم و توانایی اش در آزمایشگاه های بزرگ داروسازی استفاده شود. داروسازان ایران باید در ارایه ی خدماتشان تجدید نظر کنند و داروخانه را از محل فروش دارو به مرکز ارایه ی خدمات دارویی تبدیل کنند که این امر نیازمند حمایت سازمان نظام پزشکی و سازمان خدمات بیمه یی است.
*** فرجام سخن
صنعت و علم دارو سازی در ایران با وجود پیشرفت های فراوان نیازمند برنامه ریزی های بلند مدت است تا از علم ملی و در حال توسعه به دانشی فراملی تبدیل شود. صنعت داروسازی کشور در چهار دهه ی گذشته با عبور از بحران های سیاسی بخصوص تحریم ها، اکنون به نقطه یی از تکامل و ظرفیت رسیده است تا در کنار صنایع داروسازی کشورهای پیشرفته به عرضه ی دارو بپردازد و نشان «ساخت ایران» روی داروهای ایرانی در کشورهای مطرح داروسازی، طنین انداز شود.
دستیابی به این هدف، نیازمند مدیریت درست و بکارگیری دانش متخصصان دارویی در شرکت های بزرگ تولید دارو خواهد بود. به عبارت دیگر اگر صنعت داروی کشور به درستی مدیریت و اداره شود و مسوولان سیاستگذار به قدرت ارزآوری این صنعت برای کشور توجه کنند، ایران در آینده یی نه چندان دور به یکی از مهم ترین بازارهای جهانی دست خواهد یافت. تحقق این مهم با توجه به تاکید بزرگان نظام بر روی صادرات غیر نفتی می تواند آینده ی روشنی برای اقتصاد کشور رقم بزند
سرماخوردگي يک عفونت ويروسي مسري است که راه هاي تنفسي فوقاني را آلوده نموده و باعث تحريک و ترشح در راه هاي هوايي مي شود. ابتلا به سرماخوردگي ممکن است در اثر تماس با فرد آلوده يا تماس با وسايل آلوده صورت پذيرد و گاهي عواملي مانند سرما، استرس و خستگي مي توانند شرايط را براي فعاليت ويروس سرماخوردگي نهفته در مجراي تنفسي مناسب کند.
سرماخوردگيها معمولا ناگهاني شروع ميشوند. آب ريزش در ابتدا شفاف بوده و ممکن است شدت يافته و زرد رنگ گردد. گرفتگي بيني، سرفه، گلودرد، بي حالي، خستگي، بيتابي، بي اشتهايي، گاها ريزش اشک و التهاب از علائم عمده آن است.
عوامل موثر در بروز سرماخوردگي:
ويروسهاي سرماخوردگي پس از ورود به بدن در مخاط دستگاههاي تنفسي ايجاد بيماري کرده و همراه با ترشحات دستگاه تنفسي از فردي به فرد ديگر قابل انتقال است. بنابراين:
- دست دادن، روبوسي، عطسه و سرفه در محلهاي عمومي باعث انتقال آن ميشود.
- رطوبت و درجه حرارت در انتشار ويروس نقش دارد، اين بيماري در کشورهاي مناطق معتدل در فصل سرما (زمستان و پاييز) به علت بارندگي و رطوبت بيشتر است.
- از ديگر علل افزايش بروز سرماخوردگي در فصل سرما حضور در مكانهاي شلوف همچون وسايل نقليه عمومي و تجمع در فضاهاي بسته و عدم استفاده از تهويه مناسب است.
- تغذيه يکي از فاکتورهاي موثر در عملکرد سيستم ايمني است. بنابراين سوء تغذيه در بروز بيماريهاي عفوني نقش مهمي را ايفا ميکند. ابتلا به بيماريهاي مزمن قلبي ، کليوي و ريوي نيز فرد را مستعد ابتلا به اين عفونت ميکند.
سرماخوردگي بيماري است که اگر چه مرگ و مير به دنبال ندارد ولي بروز آن باعث مشکلات زيادي براي افراد مي شود و باعث غيبت از کار مي شود. از طرفي با انجام اقداماتي به راحتي قابل پيشگيري است بنابراين در مبارزه با سرما خوردگي، پيشگيري بايد هدف اصلي باشد براي پيشگيري بايد اقدامات زير را انجام داد:
1 - دستهاي خود را بشوئيد: بيشتر ويروس هاي سرماخوردگي از طريق تماس مستقيم منتشر مي شوند. کسي که سرماخورده است بداخل دست هاي خود عطسه کرده و سپس اشيائي مثل تلفن ، صفحه کليد کامپيوتر يا ليوان را لمس مي کند. ميکروبها مي توانند براي ساعت ها و در بعضي موارد هفته ها زنده باقي مانده و سپس به فرد بعدي که آن اشياء را لمس مي کند منتقل شود . بنابراين بايد دستهاي خود را مکرراً بشوئيد . در صورتي که امکان شستن دستتان را نداريد دستهاي خود را بسيار سخت براي يک دقيقه به هم بماليد . اين کار باعث جداشدن اکثر ويروسهاي سرماخوردگي از پوست مي شود .
2 - سرفه و عطسه خود را با دستانتان نپوشانيد: زماني که احساس مي کنيد در حال سرفه يا عطسه هستيد از يک دستمال دستمال استفاده کرده و آنرا بلافاصله دور بياندازيد . اگر دستمال نداريد سر خود را از افرادي که نزديک شما هستند به طرف ديگر چرخانده و به فضاي آزاد سرفه کنيد .
3- صورتتان را لمس نکنيد: ويروسهاي سرماخوردگي از طريق چشم ، دهان و بيني وارد بدن شما مي شوند . لمس صورت کودکان راه اصلي ابتلاي آنان به سرماخوردگي بوده و همچنين موجب انتقال سرماخوردگي از آنان به والدينشان مي باشد .
4 - مقدار زيادي مايعات بنوشيد: آب سيستم بدن شما را شستشو داده و باعث خروج سموم از بدن شما مي شود . يک فرد بالغ سالم بطور متوسط روزانه 8 ليوان مايعات نياز دارد
5 - از سونا استفاده کنيد: وقتي به سونا مي رويد هوائي که استنشاق مي کنيد بالاتر از 80 درجه است و اين درجه حرارت باعث از بين رفتن ويروس هاي سرماخوردگي مي شود .
6- از هواي آزاد استفاده کنيد: اکثريت افراد در زماني که هوا سرد است در خانه و محوطه هاي بسته مي مانند بنابراين ميکروبهاي بيشتري در اطاق هاي خشک و شلوغ در حال گردش است .
7- ورزش هاي آيروبيک را به طور منظم انجام دهيد: اين ورزش ها باعث افزايش سلولهاي مقابله کننده با ويروس در بدن مي شود .
8- غذاهاي گياهي مصرف کنيد: مواد طبيعي موجود در گياهان باعث افزايش ويتامين هاي بدن مي شود . بنابراين ميوه و سبزيجات سبز تيره ، قرمز و زرد مانند اسفناج ، کاهو ، هويج ، گوجه فرنگي ، سير و ... مصرف کنيد . آب پرتقال هرچه تازه تر باشد ويتامين C بيشتري دارد و طول مدت درمان را کوتاهتر مي کند
9- ماست بخوريد : باکتري هاي مفيد موجود در ماست باعث تحريک توليد مواد سيستم ايمني شده که با بيماري مبارزه مي کند .
10- سيگار نکشيد: آمار نشان مي دهد که سيگاري ها دچار سرماخوردگي هاي بيشتر و مکرر مي شوند . حتي نزديک به افراد سيگاري بودن بطور واضح سيستم ايمني را از بين مي برد. دود راههاي هوائي بيني را خشک کرده و مژک هاي آنرا فلج مي کند . مژک هاي موهاي ظريفي هستند که مخاط بيني و ريه ها را پوشانده و با حرکات موجي شکل خود ويروس هاي سرماخوردگي را از مجاري بيني خارج مي کنند . يک سيگار مژک ها را براي 30-40 دقيقه فلج مي کند.
11- مصرف الکل را قطع کنيد : مصرف الکل کبد را که اولين سيستم تصفيه کننده بدن است را تخريب کرده و اين به اين معناست که تمامي انواع ميکروبها بدن شما را به سرعت ترک نخواهند کرد .
12- راحت و آسوده باشيد: اگر شما بتوانيد آرامش داشته باشيد مي توانيد سيستم ايمني خود را به هنگام نياز فعال کنيد.
13- غرغره کردن نمك: اين كار باعث مرطوب شدن گلو و بهبودي موقت مي شود. اين کار را با استفاده از يک قاشق چايخوري نمک داخل يک استکان آب ولرم و روزانه حدود 4 بار انجام دهيد .
محققان دانشگاه تهران و پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در پژوهشی مشترک برای نخستین بار اثر اکتواینها بر مهار سلولهای سرطانی ریه انسان (QU-DB) را نشان دادند.
دکتر اکرم صادقی، عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در خصوص این دستاورد که گامی در مسیر مهار سلولهای سرطانی انسان است، اظهار داشت: بخش عمده مواد اولیه در صنایع داروسازی و پزشکی از فرآوردههای میکروبی تامین می شود و استرپتوم ایسسها به عنوان بزرگترین تولید کننده انواع داروهای آنتی بیوتیکی و غیر آنتی بیوتیکی همواره مورد توجه زیست شناسان و داروسازانی که به دنبال کشف داروهای جدید هستند میباشند.
وی خاطرنشان کرد: اکتواین و مشتق هیدروکسیله آن هیدروکسی اکتواین (اکتواینها) از بیوپلیمرهای سلولی شامل غشاءها، پروتئینها، آنزیمها و اسیدهای نوکلئیک در برابر تنشهای مختلف حفاظت می کند و اثرات ضد پیری و ضد التهابی این مواد غیر سمی بر روی سلولهای انسانی گزارش شده است. نتایج مطالعهای که اخیرا با همکاری محققان دانشگاه تهران و پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی انجام شده است برای اولین بار اثر اکتواینها بر مهار سلولهای سرطانی ریه انسان (QU-DB) را نشان داد.
صادقی تصریح کرد: افزایش مرگ برنامه ریزی شده سلولهای سرطانی ریه در مقایسه با سلولهای سالم این بافت و خون، این ترکیبات میکروبی را به عنوان کاندیداهای با ارزش برای تولید نسل جدیدی از داروهای ضد سرطان معرفی میکند.
نتایج این مطالعه در چهارمین کنگره بین المللی "Cancer Science & Therapy" ارائه شده و مطالعات تکمیلی شامل بررسی تاثیر اکتواینها بر تومورهای القاء شده در ریه موش در حال انجام است.
گفتنی است این پروژه به طور مشترک با همکاری دکتر اکرم صادقی، عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی و دکتر مژگان شیخ پور و دکتر فاطمه یزدانی، اعضای هیات علمی دانشکده علوم زیستی دانشگاه تهران در دست انجام است.
امگا ۳ یکی از اسیدهای چرب ضروری است که در ساختمان برخی چربیها وجود دارد و ویژگیهای خاصی دارد. این اسیدهای چرب را به این دلیل ضروری نامیدهاند که اولاً برای ادامه حیات بدن کاملاً ضروری است و ثانیاً چون توسط خود بدن انسان قابل تولید نیست، حتماً باید از طریق رژیم غذایی با مکملها تأمین شود.
در واقع بدن انسان برای برطرف کردن نیازهای خود به مواد تغذیهای ازجمله اسیدهای چرب و پروتئین نیاز دارد.
اسیدهای چرب از اجزای تشکیلدهنده چربیهاست که بدن قادر به تولید انواع ضروری آن نیست و باید از طریق ماده غذایی تأمین شود.
این اسید چرب در چه زمانی شناسایی شد؟
اولین تحقیق به سال ۱۹۵۰ و بررسیای که روی اسکیموها انجام شد، برمیگردد. مطالعه روی خون اسکیموها نشان داد با وجود آن که اسکیموها غذای اصلی خود را از گوشت حیوانات پرچرب شکاری تهیه میکردند، ولی اسیدهای چرب موجود در خون آنها مانع از تجمع پلاکت و در نتیجه مانع از رسوبات و گرفتگی رگها میشود. در آن سالها امگا ۳ را مترادف با روغن ماهی میدانستند اما اسیدهای چرب امگا ۳ طی ۴۰-۳۰ سال اخیر به خوبی شناخته شدهاند و در ۲ دهه اخیر در مورد نقش آنها در سلامت مطالعههای بیشتری انجام شده است.
میگویند امگا ۳ خواص بیشماری دارد. این خواص چیستند؟
چربیها در ساختمان سلولی بدن و به خصوص سلولهای مغزی شرکت دارند. اسیدهای چرب امگا ۳ از این نظر نقشهای به خصوصی را ایفا میکنند؛ تحقیقات نشان دادهاند امگا ۳ تأثیر مثبتی در روند درمان میگرن، استرس، تنشهای عصبی و افسردگی دارد. به طوری که اگر روزانه ۲ گرم امگا ۳ خالص به بیماران مبتلا به میگرن داده شود، در برخی موارد میگرنشان کنترل میشود.
در سایر بیماریها چطور؟
مطالعههای اخیر نشان دادهاند، امگا ۳ نه تنها در پیشگیری از برخی سرطانها و بیماریهای قلبی بلکه در کاهش عوارض شیمیدرمانی نیز موثر است. مصرف امگا ۳ در بیماران مبتلا به سرطان پستان به خصوص بیمارانی که تحت شیمیدرمانی قرار میگیرند و دچار اختلالهای عصبی هستند و اعصاب دست و پای آنها دچار گزگز و درد شدید میشود، مفید است.
بهترین منابع اسید چرب امگا ۳ انواع ماهی و آبزیان، تخم کدو و تخم کتان و گردو است. در واقع منبع امگا ۳ در ماهیهایی مانند ماهی آزاد، قزلآلا، تن، اسقومری
و شاهماهی تعریف میشود
در این بیماران مصرف این اسید چرب تحمل شیمیدرمانی را بالا میبرد. همچنین امگا ۳ میتواند عوارض عصبی ناشی از دیابت را کاهش دهد. تحقیقات در زمینه تأثیر امگا ۳ بر اماس نیز در دست انجام است و نتایج موثری نیز به دست آمده. طبق بررسیها، مکمل این اسید چرب، پیشرفت اماس را کند میکند.
کدام مواد غذایی امگا ۳ دارند؟
بهترین منابع اسید چرب امگا ۳ انواع ماهی و آبزیان، تخم کدو و تخم کتان و گردو است. در واقع منبع امگا ۳ در ماهیهایی مانند ماهی آزاد، قزلآلا، تن، اسقومری و شاهماهی تعریف میشود.
در گیاهان نیز روغنهای سویا، آفتابگردان، دانه کتان و گردو، فندق و کنجد حاوی امگا ۳ است. علاوه بر این، مواد غذایی غنیشده با امگا ۳ مانند برخی از نانها، آبمیوهها، روغنها و تخممرغ مورد توصیه متخصصان تغذیه است.
زیتون چطور؟
زیتون و روغن آن برخلاف باور عموم امگا ۳ قابلملاحظهای ندارد.
در چه شرایطی لازم است افراد از مکمل امگا ۳ استفاده کنند؟
اگر فردی در هفته ۳ تا ۴ وعده ماهی مصرف نکند، از یک سالگی به بعد برای کمک به رشد مغزی و پیشگیری از بسیاری بیماریها مصرف مکمل امگا ۳ یا شربت روغن ماهی برایش لازم است. همانطور که میدانید، اسید چرب امگا ۶ در تمام روغنهای مایع یافت میشود بنابراین اگر در هفته ۳ تا ۴ بار ماهی نخوریم، تعادل امگا ۳ و امگا ۶ به هم میریزد.
نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد که رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزی، ماهی و روغن زیتون (رژیم غذایی مدیترانه ای) به دلیل تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر در روده، بهترین رژیم غذایی برای سلامت این اندام است.
این مطالعه جدید که موید حجم قابل توجهی از مطالعات قبلی مبنی بر فواید رژیم غذایی سرشار از فیبر برای سلامتی است، نشان می دهد که ارتباط مستقیمی میان مقدار مصرف خوراکی های فیبردار و تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (SCFAs) در روده وجود دارد.
اسیدهای چرب کوتاه زنجیر که حاصل تخمیر فیبر مواد گیاهی رژیم غذایی هستند، فوایدی در زمینه حفظ سلامتی دارند که شامل کاهش خطر ابتلا به بیماری های التهابی، دیابت و بیماری قلبی است.
اسیدهای چرب کوتاه زنجیر شامل استات، پروپیونات و بوتیرات هستند. بوتیرات منبع انرژی اولیه برای سلول های روده بوده و برای سلامتی این اندام حیاتی است. بوتیرات همچنین خواص ضد سرطانی و ضد التهابی دارد.
رژیم غذایی مدیترانه ای برخلاف الگوهای غذایی مبتنی بر گوشت، مقدار زیادی میوه های مملو از فیبر، سبزی و حبوبات را در بر دارد.
محققان در پژوهش های خود با بررسی 153 بزرگسال در ایتالیا متوجه شدند افرادی که مقدار زیادی میوه، سبزی، حبوبات و مواد فیبردار مصرف می کنند، اسیدهای چرب کوتاه زنجیری بیشتری در روده آنها تولید می شود.
مطالعه دیگری نیز که اوایل ماه جاری میلادی در پایگاه مدیکال نیوز تودی منتشر شد، نشان داد که رژیم غذایی مدیترانه ای به همراه روغن زیتون خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهد.
نتایج این مطالعه در نشریه Gut منتشر شده است.
مکمل های غذایی عبارتند از ویتامین ها، مواد معدنی، گیاهان دارویی، آمینو اسیدها (اجزای تشکیل دهنده پروتئین ها) و نیز مجموعه ای از این مواد. این مکمل ها ممکن است به شکل قرص، کپسول یا مایع مصرف شود. مکمل های غذایی موجب تکمیل رژیم غذایی می شوند و لذا نباید آنها را به عنوان رژیم غذایی اصلی در نظر گرفت.
مکمل های غذایی
مکمل های غذایی را می توان از داروخانه ها، سوپرمارکت ها و نیز از طریق اینترنت تهیه نمود. مردم معمولاً از این مکمل ها برای سلامتی خود استفاده می کنند. مکمل های رایج شامل ویتامین ها و مواد معدنی (نظیر ویتامین سی یا مولتی ویتامین)، انواع گیاهان دارویی و نیز موادی که از منبعی طبیعی گرفته می شود (مثل اسیدهای چرب امگا سه که از ماهی گرفته می شود) است.
سازندگان مکمل های غذایی نمی توانند به طور رسمی اعلام کنند که این مواد می توان موجب درمان یا جلوگیری از بیماری های مختلف می شود، اما می توانند بر کمک این مواد به حفظ سلامت تاکید نمایند.
هزاران سال است که انسان از مواد مختلفی برای حفظ سلامتی و درمان بیماری ها استفاده کرده است. گاهی اوقات این مکمل ها، اساس ساخت برخی داروهای جدید می شوند. به عنوان مثال قرنها از جوشانده پوست درخت بید برای کنترل تب استفاده می شد. سرانجام شرکت های داروسازی توانستند ماده شیمایی خاصی را در پوست درخت بید شناسایی کنند و از آن برای ساخت آسپرین استفاده نمایند.
نحوه تایید سلامت مکمل های غذایی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) با سازوکار تایید سلامت داروها متفاوت است. لذا ممکن است مکمل های غذایی بدون داشتن پشتوانه پژوهشی قوی به بازار عرضه گردد.
از مکمل های دارویی به چه منظور استفاده می شود؟
از مکمل های دارویی برای مقاصد گوناگون استفاده می شود.
• مردم معمولاً از ویتامین ها و مواد معدنی برای تکمیل رژیم غذایی خود و درمان بیماری ها استفاده می کنند. به عنوان مثال، مکمل غذایی تهیه شده از گیاه سرخارگل (اکیناسه) می تواند سبب حفظ ما در برابر سرماخوردگی شده و نیز در تسریع روند بهبودی در سرماخوردگی موثر باشد. همچنین میزان بالای ویتامین سی هم می تواند به بهبود زودتر شما کمک کند.
• بشر همواره از داروهای گیاهی برای جلوگیری از بیماری ها، درمان عفونت ها، کاهش تب، و ترمیم زخمها استفاده می کند. همچنین داروهای گیاهی می تواند موجب درمان یبوست شده و یا به عنوان عاملی آرامش بخش یا محرک عمل کند. پژوهش های انجام شده روی برخی از گیاهان نشان می دهد که برخی از این گیاهان اثری مشابه داروهای معمولی دارند و برخی دیگر بی اثر یا دارای اثرات منفی هستند.
• پژوهشگران برخی محصولات طبیعی را مورد بررسی قرار داده و به فواید آنها پی بردند. به عنوان مثال اسیدهای چرب امگا سه می تواند به کاهش سطح تریگلیسرید کمک کند.
هلدینگ یاقوت رویان محصولی را وارد بازار نموده که در درمان، رشد و تغذیه پوست و مو بسیار مفید است، به گفته پزشکان حاضر در این مجموعه فرمولاسیون و تکنیک ترکیبی این محصول طوری طراحی گردیده است که مواد مغذی و ویتامین های موجود در فرمول دارو بطور ( آهسته رهش ) از قرص جدا شده و مواد مغذی و ویتامین ها را در بدن آزاد می نماید که در جهت سلامتی پوست سر، مو و ناخن ها با حداکثر غلظت فرمولی عمل می نماید.
این مکمل که Rigendiet Retard نام دارد حاوی روی(zinc) به عنوان یک ماده معدنی و عامل اساسی در سلامت و بازسازی بافت های آسیب دیده بشمار میرود و همچنین حاوی مس برای تولید ملانین ، سلنیم جهت خنثی کردن رادیکال های آزاد که موجب پیری پوست می شوند، ویتامین E ، ویتامین B۱۲، پانتوتنیک اسید، فولیک اسید ، و متیونین و سیستین می باشد.
طبق خبر منتشر شده شده توسط سلامت ایران همچنین میوهها و سبزیهابه دلیل داشتن ویتامینها و مواد معدنی، نقش مهمی را در رشد و حفظ موها دارند مصرف غذاهایی مانند نان سبوس دارو برنج که منابع سرشار ویتامینهای گروه B و مرکبات و میوههایی مثل کیوی که حاوی ویتامین C هستند، نیز در رشد و نمو موها تأثیر به سزایی دارند. عنصر روی که به وفور در گوشت قرمز و منابع پروتئینی یافت می شود، از جمله عناصری است که استحکام موها را سبب شده و از ریزش آنها جلوگیری میکند. استفاده از میوهها به طور موضعی، تأثیری بر رشد و نمو موها ندارند، زیرا مدت زمان تماس با این مواد کوتاه است. همچنین تأثیر شامپوهای حاوی مواد پروتئینی نیز روی استحکام و رشد موها به اثبات نرسیده است.
این مکمل که محصول ESI ایتالیا است در تمام داروخانه های سراسر کشور در دسترس شما قرار دارد و به مبارزه با عواملی مانند موارد ذکر شده در زیر که باعث کم خونی و نهایتا ریزش مو می شود می پردازد:
مبارزه با کمبود ویتامین C که باعث کاهش جذب آهن از طریق سیستم گوارش شده و می تواند سبب بروز کم خونی فقر آهن شود
مبارزه با کمبود ویتامین E که می تواند ثبات غشای سلولی گلبول های قرمز خون را کاهش و باعث کوتاه شدن عمر آن ها گردد که سبب بروز کم خونی می شود.
مبارزه با کمبود و ازدیاد مس در بدن که می تواند در ورود آهن به هموگلوبین ایجاد اختلال و سبب بروز کم خونی شود.
مبارزه با کمبود روی که می تواند باعث ازدیاد مس در بدن و مشکلات زیادی می گردد.
مبارزه با کمبود ویتامین های گروه B مثل فولیک اسید، B۶ و به ندرت B۲ و B۵ که نیز می تواند باعث کاهش تولید گلبول های قرمز گردند.
طبق تحقیقات اخیر محققان، نوشیدن قهوه هیچ ارتباطی با به خطر افتادن سلامت قلب ندارد.
به گفته «سوزان لارسن»، استادیار دانشگاه کارولیسنکا سوئد، هیچ گونه مدارکی دال بر اینکه مصرف بالای قهوه خطر فیبریلاسیون دهلیزی قلب را افزایش می دهد کشف نشده است.
این مطلب بسیار حائز اهمیت بوده زیرا قهوه مصرف کنندگان بی شماری داشته که هم اکنون می توانند بدون هیچ گونه نگرانی به مصرف این نوشیدنی ادامه دهند.
در تحقیقات فعلی محققان به بررسی داده های بدست آمده از ۴۲۰۰۰ مرد و ۳۵۰۰۰ خانمی که در دوی استقامت طولانی مدت شرکت کرده بودند پرداختند. در سال ۱۹۹۷ تمامی شرکت کنندگان، نظرسنجی که درباره وضعیت سلامتی و رژیم غذایی آنها بود را پر نمودند. در این نظرسنجی از شرکت کنندگان خواسته شده بود تا به تعداد فنجان های قهوه ای که در روز مصرف می نمایند اشاره کنند. در ادامه با زیر نظر گرفتن ۱۲ ساله این شرکت کنندگان محققان با کمک داده های بدست آمده از خروجی بیمارستان های سوئد موفق به شناسایی بیمارانی شدند که فیبریلاسیون دهلیزی در آنها بوجود آمده بود.
محققان هیچ گونه ارتباطی میان مصرف قهوه و فیبریلاسیون دهلیزی نیافتند اگرچه طی این تحقیقات ملاحظه شد که در مردان خطر فیبریلاسیون دهلیزی با مصرف قهوه به اندازه اندکی افزایش یافت اما به گفته محققان این میزان افزایش چندان مهم نبوده و احتمالا به شکلی کاملاً اتفاقی روی داده است.
محققان هشدار می دهند که اگرچه مصرف قهوه با افزایش خطر فیبریلاسیون دهلیزی ارتباطی ندارد اما مصرف بیش از اندازه آن می تواند منجر به بروز سایر عوارضی شده که باعث ایجاد ضربان قلب غیرطبیعی در فرد می شود.
جینسینگ یکی از محبوب ترین داروهای گیاهی جهان است. حال سوال اینجاست که جنسینگ چه خواصی دارد و چگونه می تواند به سلامتی افراد کمک کند؟
گیاهی که داروی گیاهی جنسینگ از آن گرفته می شود یک گیاه با رشد کند و چند ساله و رنگی روشن است که ریشه هایی چنگال مانند دارد.
شواهد علمی کمی برای اثبات ادعاهای موجود در مورد خواص درمانی جنسینگ وجود دارد اما بسیاری از افراد بر این باورند که جنسینگ می تواند تاثیر بسیار زیادی بر روی تندرستی داشته باشد.
در اینجا ما قصد داریم در مورد پیشینه ی تاریخی مصرف جنسینگ، مزایا و فواید آن، عوارض جانبی مرتبط و همچنین چگونگی مصرف آن صحبت کنیم.
پیشینه ی تاریخی مصرف جنسینگ
اسم “جنسینگ” از عبارتی چینی به معنی “ریشه های مرد” گرفته شده است. این اسم احتمالا به خاطر شباهت ریشه های عجیب این گیاه به پاهای انسان است.
سابقه ی مصرف جنسینگ به بیش از 5000 سال پیش برمی گردد. در این زمان جنسینگ اغلب در کوه های چین و به عنوان یک داروی جوان کننده و یا یک ماده ترکیبی با صابون و لوسیون مورد استفاده قرار می گرفت.
جنسینگ به سرعت به یک ماده صادراتی تبدیل و در سراسر جهان پخش شد. در صده 1700 میلادی، یک کشیش کانادایی جنسینگ را در سراسر این قاره پخش کرد. به این نوع از جنسینگ “جنسینگ آمریکایی” گفته می شود که امروزه نیز به صورت گسترده و به ویژه در ویسکانسین و انتاریو قابل مشاهده است.
خواص و فواید بالقوه ی جنسینگ
برای اولین بار خواص درمانی جنسینگ در چین مطرح و ثبت شد اما شواهد علمی کمی برای اثبات این ادعاها وجود دارد.
با این حال کسانی که به خواص جنسینگ اعتقاد دارند، ادعا می کنند که این داروی گیاهی از راه های مختلفی می تواند بر روی سلامتی افراد تاثیر بگذارد. برخی از این خواص عبارتند از تقویت سیستم ایمنی بدن، درمان سرطان و همچنین کاهش فشار خون.
علاوه بر این برخی از افراد بر این باورند که جنسینگ می تواند برای درمان هپاتیت C، خستگی، بیماری های قلبی و مقابله با علائم یائسگی مفید باشد.
از طرفی، تحقیقات اخیر نشان می دهد که مصرف جنسینگ می تواند بر روی توانایی های جنسی افراد تاثیر بگذارد و باعث درمان مشکل اختلال نعوظ در مردان و افزایش میل جنسی در زنان شود.
عوارض جانبی بالقوه جنسینگ
با وجود تمام مزایایی که در قسمت قبل از مقاله ارائه شد، افرادی که به صورت منظم جنسینگ مصرف می کنند ممکن است با عوارض جانبی مختلفی مواجه شوند.
این عوارض جانبی می توانند شامل حالت هایی مانند سردرد، سرگیجه، ناراحتی معده، بی خوابی و عصبانیت باشد. در موارد شدید تر می تواند باعث حساسیت به لمس شدن سینه های خانم ها و یا تغییر در سیکل قاعدگی آنها شود.
از طرفی برخی از عوارض جانبی جنسینگ نامشخص است لذا توصیه می شود که زنان باردار و همچنین زنانی که به نوزادان خود شیر میدهند از این ماده استفاده نکنند.
همچنین توصیه می شود که بیماران مبتلا به دیابت و کسانی که مشکلات روحی و روانی دارند از جنسینگ استفاده نکنند. جنسینگ باعث بالا رفتن سطح قند خون شده و با دارو های افسردگی تداخل دارد. از این رو استفاده از جنسینگ به این افراد توصیه نمی شود.
علاوه بر این موارد، مصرف جنسینگ همراه با کافئین می تواند تداخل ایجاد کرده و برای سلامت و ایمنی فرد ایجاد خطر کند.
مصرف جنسینگ چگونه است؟
اولین نکته ای که باید به یاد داشته باشید این است که با توجه به عوارض جانبی گفته شده در بالا، باید میزان جنسینگ مصرفی شما به اندازه باشد و در مصرف این ماده زیاده روی نکنید.
البته محققان در مورد میزان دوز جنسینگ مناسب هنوز به توافق نظر نرسیده اند اما با این حال تصور بر این است که مصرف 200 تا 600 میلی گرم جنسینگ در روز می تواند کافی باشد.
با این حال توصیه می شود که کسانی که جنسینگ مصرف می کنند باید به صورت منظم به خودشان استراحت بدهند. بهتر است بعد از دو هفته مصرف جنسینگ، دو هفته به خودتان استراحت بدهید و جنسینگ مصرف نکنید.
جنسینگ به صورت کپسول در بازار موجود می باشد. همچنین می توانید به صورت دمنوش یا چایی نیز جنسینگ را مصرف کنید. فقط به یاد داشته باشید که برای تهیه ی دمنوش جنسینگ از آب جوش استفاده نکنید. آب جوش می تواند اثرات درمانی جنسینگ را کاهش دهد.
عضو انجمن تغذیه ایران گفت: کمبود ویتامین دی خطر مرگ و میر را به شدت افزایش می دهد.
پروین افشار با اشاره به اینکه متاسفانه کمبود ویتامین دی به اپیدمی خاموش لقب گرفته است، افزود: علایم این نوع بیماری معمولا به صورت پنهان بوده و ظهور و بروز آن گاهی سال ها و دهه ها به طول می انجامد.
وی یادآوری کرد: یکی از مشخص ترین علائم کمبود ویتامین دی بیماری استخوان موسوم به نرم استخوانی است که در کودکان و افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند، شیوع بیشتری دارد.
افشار اظهار کرد: به همین علت برای توسعه سلامت عمومی، طرحی مبنی بر تقویت مواد غذایی با ویتامین دی در کشورهای هدف و در جوامع غربی آغاز شده تا خطر ابتلا به نرمی استخوان کاهش یابد.
وی ابراز کرد: کمبود این نوع ویتامین با تحلیل استخوانی، کاهش تراکم استخوان و خطر ابتلا به زوال و شکستگی استخوان در سالمندان همراه است.
این کارشناس تغذیه مرکز آموزشی و درمانی تخصصی و فوق تخصصی آیت الله موسوی زنجان ادامه داد: بر این اساس ویتامین دی یکی از شایع ترین نمونه های کمبود مواد مغذی به شمار می رود و نبود آن در برنامه غذایی سالخوردگان سلامتی آنان را تهدید می کند.
وی ابراز کرد: افراد مبتلا به بیماری های خاص نیز احتمالا با کمبود ویتامین دی روبرو هستند و حتی یکی از مطالعات در این زمینه نشان داده که 96 درصد از بیمارانی که دچار حمله قلبی شدند از کمبود ویتامین دی رنج می بردند.
افشار ابرازکرد: همچنین مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که خطر ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت( نوع یک و دو)، سرطان، زوال عقل و بیماری های خود ایمنی همانند تصلب بافت های چندگانه در افرادی که با کمبود ویتامین دی مواجهند، بیش از دیگران است.
وی بیان کرد: اینکه آیا افرادی که از کمبود ویتامین دی رنج می برند بیش از دیگران در خطر ابتلا به چنین بیمارهایی هستند یا خیر در هاله ای از ابهام است.
وی یادآوری کرد: در سال ها و دهه های اخیر توجهات قابل ملاحظه ای به ویتامین دی معطوف گشته و تحقیقات در این زمینه مستلزم صرف هزینه های کلانی است و البته هزاران تحقیق در این زمینه صورت پذیرفته است.
مطالعات محققان نشان می دهد که ورزش و رژیم غذایی، باروری را در زنان مبتلا به اختلال هورمونی سندرم تخمدات پلی کیستیک بهبود می بخشد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شایع ترین علت ناباروری در زنان است. اختلال PCOS زمانی روی می دهد که میزان ترشح هورمون های مردانه مانند تستوسترون، در زنان بیشتر از حد نرمال باشد. این حالت سبب شکل گیری کیست تخمدان می شود. درد لگن، افزایش وزن، آکنه، رشد موهای زاید، کاهش قابلیت باروری، از مهمترین علایم این اختلال محسوب می شوند. در حال حاضر تنها راه درمان این بیماری، استفاده از قرص های ضد بارداری در دوره های کوتاه زیر نظر پزشک است تا با تنظیم هورمون ها، بارداری امکان پذیر باشد.
مطالعات محققان دانشکده پزشکی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در 149 زن 20 تا 40 ساله نشان می دهد که رژیم غذایی و ورزش در رفع اختلال PCOS و بهبود باروری موثر هستند.
کاهش وزن و ورزش، سبب کاهش تری گلیسیرید خون و افزایش حساسیت بدن نسبت به انسولین می شود و سبب می شود درمان های رایج موثر تر باشند. کاهش وزن و ورزش باید قبل از بارداری آغاز شود و در حین بارداری نیز ادامه داشته باشد.
حدود پنج هزار زن در آمریکا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند. احتمال بستری شدن زنان مبتلا به PCOS در بیمارستان دو برابر بیشتر از زنان دیگر است و این افراد بیشتر در معرض بیماری هایی نظیر دیابت، بیماری های قلبی و سرطان رحم قرار دارند.
نتایج این تحقیقات در نشریه Clinical Endocrinology & Metabolism منتشر شده است.
چرا مصرف ویتامین ها اهمیت دارد؟ و چه ساعتی مناسب ترین زمان برای مصرف و جذب ویتامین ها است؟ این سوالاتی هستند که خیلی ها به دنبال جواب آن هستند. شما حتی اگر از یک برنامه غذایی مناسب برخوردار باشید در حد درصد کمی هم که باشد لازم است نیازهای تغذیه ای بدن از طرق مصرف مولتی ویتامین ها برطرف شود. اگر هم ورزشکار هستید و یا رژیم دارید مصرف مولتی ویتامین ها ضرورت بیشتری پیدا می کند.
اهمیت مصرف مولتی ویتامین و مناسب ترین زمان مصرف ویتامین هامتخصصان تغذیه به این مواد، ریز مغذی میگویند که کمبود آن ها در بدن باعث بروز بیماری میشود. پروفسور کراس استاد تغذیه دانشگاه کلمبیا معتقد است که اگر افراد رژیم غذایی سالم و مناسب داشته باشند، دریافت این ریزمغذیها بسیار راحت است. متأسفانه اغلب مردم اینکار را نمیکنند و با مصرف تنها یک تا دو واحد میوه و سبزیجات مقدار کافی از ریزمغذیها را دریافت نمیکنند. این در حالی است که برای دریافت ویتامینها و املاح مورد نیاز بدن، باید حداقل ۵ واحد در روز میوه و سبزی مصرف شود. شاید به همین دلیل بعضی متخصصان برای مردم مولتی ویتامین تجویز میکنند، چون اکثریت آن ها رژیم غذایی مناسبی ندارند.
چرا مصرف مولتی ویتامین ها مهم است؟
همانطور که بارها به این نکته اشاره کرده ایم، مولتی ویتامین ها هیچ وقت نمی توانند جایگزین مواد غذایی باشند، اما در شرایطی که رژیم و سبک غذایی شما نیاز بدن را تأمین نکند اینجاست که باید از مولتی ویتامین ها استفاده کنید.
مکملها تنها برنامه غذایی را از لحاظ دریافت ویتامین و املاح غنیتر میکنند.
مصرف مولتی ویتامین ها به عنوان مکمل در کنار مواد غذایی، نه تنها موجب تأمین نیازهای تغذیهای تأمین نشده از غذاها میشود بلکه در بسیاری موارد موجب پیشگیری یا کاهش عوارض یک بیماری میشود. برای مثال مصرف فولیک اسید در کم خونی و یا قرصهای کلسیم + ویتامین D در پیشگیری یا کاهش عوارض پوکی استخوان و حتی پیشگیری از سرطان!
بهترین زمان برای مصرف مولتی ویتامین ها
معمولا" برای خیلی ها پیش آمده که شنیده اند، صبح ها یا شب قبل از خواب بهترین زمان برای مصرف مولتی ویتامین ها است، یا شاید هم شنیده باشید که مصرف آن ها با غذا جذب بهتری دارد. به عنوان مثال خیلی ها خوردن کلسیم را در شب پیشنهاد می کنند زیرا کلسیم در شب مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین به دلیل اینکه کلسیم می تواند زمانی که در رختخواب هستید به خوابیدن تان کمک کند. برای مثال خوردن یک لیوان شیر را قبل از خواب به خاطر بسپارید.
اهمیت مصرف مولتی ویتامین و مناسب ترین زمان مصرف ویتامین هابیشتر پزشکان و متخصصان تغذیه معتقدند که خوردن ویتامین ها و املاح در زمان هایی می تواند جذب بیشتری داشته باشد یا برعکس همراه کردن آن ها با بعضی از خوراکی ها می تواند از اثربخشی آن ها بکاهد. در بین مکمل های خوراکی به زمان مناسب خوردن نمونه هایی از آن ها اشاره می کنیم، مثلا" بسیاری خوردن کلسیم را در شب پیشنهاد می کنند به این دلیل که مصرف کلسیم در بدن بیشتر در شب صورت می گیرد و همچنین به دلیل این که کلسیم می تواند به خوابیدن کمک کند.
اما چرا برخی مصرف مولتی ویتامین ها را همراه با غذا پیشنهاد می کنند؟ ویتامین های محلول در چربی برای جذب به چربی نیاز دارند بنابراین آن ها باید همیشه با غذاهایی که چربی دارند مصرف شود. این ویتامین ها شامل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E، و ویتامین K هستند. در مورد مجموعه ای از ویتامین های گروه B مثل B 1 تا B 12 گفته می شود چون ما در حالت عادی این ویتامین ها را که از جمله ویتامین های محلول در آب هستند با غذا دریافت می کنیم پس بهتر است این ویتامین ها هم همزمان با خوردن غذا به خصوص میوه ها و سبزی ها مصرف شوند.
دقت کنید در صورتی که قرص آهن برای شما تجویز شده است از نوشیدن شیر و لبنیات و همچنین قرص کلسیم با آن خودداری کنید چون جذب آهن را کاهش می دهد.
ویتامین C هم از ویتامین های محلول در آب است اما تفاوت آن با دیگر ویتامین ها این است که فقط چند ساعت در خون می ماند و به سرعت از راه کلیه ها دفع می شود به همین علت برای کسب نتیجه بهتر، ویتامین C بهتر است در هر سه وعده غذایی تقسیم و مصرف شود. خوشبختانه ویتامین C تنها ویتامینی است که خوردن میزان بیش از نیاز آن دفع می شود و عارضه ای ندارد. ویتامین های محرک مثل ویتامین C، نباید قبل از خواب مصرف شوند زیرا شخص را بیدار نگه می دارد. بعضی ها معتقدند که آب مرکبات و ویتامین C خواب را برهم می زند اما این مورد تأیید نشده است.
هنگام مصرف مولتی ویتامین به این نکته توجه کنید
فیبر(مانند پوست میوه و یا سبزیجات) در روده می تواند مانع جذب ویتامین ها شود، زیرا به عنوان یک پوشش برای روده عمل می کند، بنابراین بهتر است قبل از مصرف فیبر ویتامین استفاده نکنیم. اگر از فیبر خوراکی هم برای رفع یبوست یا کاهش وزن استفاده می کنید، بهترین زمان برای جذب آن صبح است و لازم است که قرص های مکمل ویتامینی و املاح همراه با آن میل نشوند چون فیبر مانع جذب ویتامین ها می شود. در واقع پودرهای حاوی فیبر به عنوان پوششی برای روده عمل می کنند، بنابراین بهتر است مصرف فیبر را به صبح ها موکول کنیم و ویتامین ها را با وعده دیگری از غذا میل کنیم. آهن نیز همراه با فیبر به خوبی جذب نمی شود.
قبل از خرید و مصرف مولتی ویتامین این موارد را به خاطر بسپارید
از ویتامینهایی استفاده کنید که برچسب شرکتهای تولیدکننده مطمئن و معروف را دارند. به این ترتیب اطمینان خواهید داشت که محصول مربوطه، واقعا حاوی همان مواد و ترکیباتی است که روی برچسب آن چاپ شده است. سن، جنسیت و شرایط جسمی خود را همواره در نظر بگیرید و مولتی ویتامینی را انتخاب کنید که فرمول آن مخصوص شرایط شما باشد. از مکملهایی استفاده کنید که فاقد هر نوع ماده مضر مثل قند، نشاسته، گلوتن یا رنگها و طعم دهندههای مصنوعی باشند.
محققان معتقدند که با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی مانند 10دقیقه ورزش در روز، تغذیه کودک با شیر مادر، پرهیز از مصرف گوشت های فراوری شده، جلوگیری از اضافه وزن و مصرف میوه و سبزی، می توان از بروز یک سوم از سرطان های شایع پیشگیری کرد.
پایگاه اینترنتی دیلی میل با اعلام این خبر افزود: کارشناسان صندوق جهانی تحقیقات سرطان با تجزیه و تحلیل داده های موجود، به این باور رسیده اند که با رعایت یک شیوه زندگی سالم و برخی تغییرات ساده می توان از بروز حدود یک سوم از انواع سرطان های رایج از جمله سرطان سینه، روده، کلیه و لوزالمعده پیشگیری کرد.
براساس این گزارش، با 9 راهکار ساده خطر ابتلا به 13 نوع سرطان به شدت کاهش می یابد.
***حفظ 'وزن سالم'
اضافه وزن داشتن خطر ابتلا به 10 سرطان از جمله سرطان روده، سینه، کبد و تومورهای پیشرفته پروستات را افزایش می دهد.
در حقیقت بعد از ترک سیگار، مهمترین کاری که فرد برای کاهش خطر ابتلا به سرطان می تواند انجام دهد، حفظ وزن سالم است. حفظ وزن سالم همچنین به کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع دو کمک می کند.
اعتقاد بر این است که وزن پایین از ابتلا به سرطان پیشگیری می کند زیرا سلول های چربی هورمون هایی مانند استروژن آزاد می کنند که خطر ابتلا به سرطان هایی مانند سرطان سینه را افزایش می دهد.
مطالعات نیز نشان داده اند که ذخیره چربی بسیار زیاد، بدن را به تولید هورمون های مرتبط با ابتلا به سرطان تحریک می کند.
همچنین چربی بدن موجب تحریک یک واکنش التهابی مشابه زمانی می شود که بدن در حال مبارزه با عفونت است؛ این واکنش نیز با ابتلا به چند سرطان ارتباط دارد.
زنان و مردانی که شاخص جرم بدنی آنها میان 18.5 و 24.9 است، دارای وزن سالم هستند.
صندوق جهانی تحقیقات سرطان برای برخورداری از یک وزن سالم توصیه می کند که افراد مصرف خوراکی های شیرین و چرب را کاهش دهند، مراقب مقدار وعده غذایی خود باشند و تمرینات ورزشی بیشتری انجام دهند.
***فعال بودن
فعال بودن برای سلامت قلب و ریه ها مفید است و در عین حال خطر ابتلا به سرطان را نیز کاهش می دهد. تحقیق های انجام شده نشان می دهند که فعال بودن نقش مستقیمی در پیشگیری از ابتلا به برخی سرطان ها مانند سرطان روده، سینه و رحم دارد.
با افزایش فعالیت بدنی می توان از یک مورد از 9 مورد سرطان روده و سرطان سینه پیشگیری کرد.
هنوز کاملا مشخص نیست که ورزش چگونه خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد اما مطالعات نشان می دهند که فعالیت منظم می تواند هورمون ها را در وضعیت عادی نگاه دارد زیرا سطوح بسیار بالای هورمون ها با ابتلا به سرطان ارتباط دارد.
ورزش نه تنها به تناسب اندام کمک می کند، بلکه از چاقی نیز جلوگیری می کند و این امر خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد. افزون بر این، فعالیت بدنی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و به سلامت دستگاه گوارش کمک می کند.
***استفاده از میوه ها و سبزی ها
مصرف یک رژیم غذایی پایه گیاهی که مملو از میوه، سبزی ها ، غلات و حبوبات باشد، می تواند خطر ابتلا به سرطان به ویژه سرطان های دهان و گلو، مری، معده و ریه را کاهش دهد.
سبزی ها و میوه حاوی موادی به نام فیتوکمیکال هستند که از سلول های بدن در برابر آسیبی که منجر به ابتلا به سرطان می شود، محافظت می کند. این اقلام غذایی همچنین کالری کمی دارند و در نتیجه به حفظ وزن سالم نیز کمک می کنند.
براساس تحقیقات، فیبر موجود در غلات، نان و پاستا نیز خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش می دهد.
**** پرهیز از مصرف نوشابه های گازدار و کاهش مصرف تنقلات
پرخوراکی و مصرف خوراکی های پر کالری شامل شکلات، چیپس، بیسکویت، فست فودها مانند مرغ سوخاری و همبرگرها به واسطه افزایش احتمال چاقی و ایجاد اضافه وزن خطر احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.
نوشابه های گازدار مانند نوشابه های انرژی زا واقلامی مچون میلک شیک نیز پر کالری هستند.
آب میوه های طبیعی نیز حاوی مقدار زیادی قند هستند بنابراین بهتر است که از پرمصرفی آب میو های طبیعی نیز خودداری شود.
کارشناسان توصیه می کنند که هر زمان که لازم است آب یا چای یا قهوه شیرین نشده بنوشید.
***کاهش مصرف نمک
نمک مزه غذا را تقویت می کند اما خطر ابتلا به فشار خون بالا و سرطان معده را نیز افزایش می دهد.
محققان معتقدند که مصرف نمک به خاطر آسیب رسانی به لایه معده ، با سرطان ارتباط دارد.
بدن صرفا به مقدار کمی نمک که از سدیم و کلر ساخته شده است، نیاز دارد.
مصرف روزانه نمک باید کمتر از شش گرم باشد اما در واقع بدن ما به مقدار حتی بسیار کمتر از این میزان نیاز دارد.
همچنین به جای مصرف گوشت های فراوری شده مانند سوسیس و کالباس باید گوشت تازه مصرف کرد.
*** تکیه نکردن به مصرف ویتامین ها
بیشتر مردم قرص های ویتامین و مواد معدنی مصرف می کنند اما استفاده از برخی از مکمل ها با دوز بالا می تواند واقعا به سلامت انسان صدمه بزنند.
بیشتر تحقیقات در زمینه مکمل ها روی گروه های خاصی از مردم انجام شده و عموم مردم را در نظر گرفته نشده اند بنابراین پیش گویی دقیق فواید و خطرات مصرف مکمل ها برای هر کسی غیر ممکن است.
گرچه برخی مکمل ها خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند، اما برخی از انها این خطر را افزایش می دهند.
صندوق جهانی تحقیقات سرطان با در نظر گرفتن این موضوع به بیشتر مردم توصیه می کند که برای پیشگیری از سرطان، استفاده از یک رژیم غذایی سالم و متعادل، روش بهتری نسبت به مصرف مکمل ها است.
با این حال در مواردی همچون دوران پیش از بارداری، بارداری، شیردهی، کودکی و سالمندی، لازم است مکمل مصرف شود. هر چند در این موارد هم بهتر است توصیه پزشک مد نظر قرار گیرد.
***تغذیه کودک با شیر مادر
تغذیه کودک با شیر مادر به مادر کمک می کند تا وزن اضافی ناشی از بارداری را بسیار سریعتر کم کند و خطر ابتلا به سرطان سینه را نیز کاهش می دهد.
تغذیه کودک با شیر مادر سطح برخی هورمون های مرتبط با سرطان را در بدن مادر کاهش می دهد و در پایان دوران تغذیه کودک با شیر مادر، سینه های مادر از هر سلولی که دی.ان.ای آسیب دیده داشته باشد، رها می شود.
این فرصت ها خطر ابتلا به سرطان سینه در آینده را کاهش می دهد.
بنا به این دلایل به مادران توصیه می شود که کودکان خود را تا شش ماه فقط از شیر خود تغذیه کنند و پس از شش ماه، تداوم شیردهی در کنار تغذیه با غذاهای کمکی، برای کودک همچنان مفید خواهد بود.
کودکان به واسطه تغذیه با شیر مادر سیستم ایمنی قویتری خواهند داشت، سوخت و ساز بهتری در بدن آنها صورت می گیرد و در بزرگسالی نیز وزن سالم خواهند داشت.
***ترک سیگار
طبق اعلام صندوق جهانی تحقیقات سرطان، ترک سیگار مهمترین کاری است که فرد می تواند برای کاهش خطر ابتلا به سرطان انجام دهد.
سیگار کشیدن بزرگترین عامل مرگ های قابل پیشگیری است. از هر دو سیگاری یک نفر بر اثر ابتلا به یک بیماری مرتبط با سیگار کشیدن جان خود را از دست می دهد.
همچنین سیگار کشیدن عامل حدود 90 درصد ابتلا به سرطان های ریه است.
پزشکان معتقدند که سیگار کشیدن به خاطر آسیبی که به سلول های جدار ریه می زند، موجب ابتلا به سرطان ریه می شود.
از طرف دیگر دود سیگار نیز مملو از مواد شیمیایی سرطانزا است که تقریبا بی درنگ موجب تغییر بافت ریه می شود.
بدن ابتدا قادر به جبران صدمات ناشی از سیگار کشیدن هست اما در صورت تداوم مصرف سیگار، سلول های ریه به اندازه زیادی آسیب می بینند و دیگر قابل ترمیم نیستند.
با گذشت زمان، این آسیب به فعالیت غیرعادی سلول ها و متعاقبا به بروز تومورهای سرطانی منجر می شود.
سیگار کشیدن همچنین می تواند موجب بروز سرطان در بخش های دیگری از بدن از جمله دهان، لب ها، گلو ، حنجره ، مری، مثانه، کلیه، کبد، معده و لوزالمعده شود.